Dünya genelinde Sürdürülebilir Kalkınma için bir çerçeve oluşturmak amacıyla, 2015 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından “Dünyamızı Dönüştürmek: Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündemi" adlı bir plan oluşturulmuştur. Bu plan, ülkelerin 2030 yılına kadar ulaşması beklenen 17 hedef içermektedir. Bu hedefler genel olarak; yoksulluğun ve açlığın sonlandırılması, sağlıklı bireylerin yetiştirilmesi, nitelikli eğitim, toplumsal cinsiyet eşitliği, temiz su ve sıhhi koşullar, erişilebilir ve temiz enerji, insana yakışır iş ve ekonomik büyüme, sanayi, yenilikçilik ve altyapı, eşitsizliklerin azaltılması, sürdürülebilir şehir ve yaşam alanları, sorumlu tüketim ve üretim, iklim eylemi, sudaki yaşamın ve karasal yaşamın korunması, barış, adalet ve güçlü kurumlar ve hedefler için ortaklıklar gibi her ülkeyi kapsayan toplumsal konulardan oluşmaktadır. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ ne ulaşmada, toplumsal sağlığın ve gelişimin belirleyicilerinden olan anne, bebek ve çocuk sağlığına öncelik vermek oldukça önemlidir. Özellikle Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ nden biri olan Hedef 3 (Herkes İçin Her Yaşta Sağlıklı Bir Yaşam Sağlamak ve Esenliği Desteklemek), anne, yenidoğan ve beş yaş altı çocuk ölümlerinin azaltılmasını amaçlamaktadır. Dolayısıyla anne, bebek ve çocuk sağlığının korunmasına yönelik bir uygulama olan aşılamanın, küresel sağlık ve kalkınma hedeflerine ulaşmada da ülkelere oldukça katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Aşı, diğer sağlık hizmetlerine göre daha fazla insana daha kolay bir şekilde ulaşmakta ve bu nedenle de birinci basamak sağlık hizmetlerinin hayati bir bileşeni olarak görülmektedir. Ayrıca, aşı bireylere, topluluklara, ülkelere ve dünyaya oldukça fayda sağlayan ve sağlıklı nesiller yetiştirilmesi için yapılan bir yatırım olarak ifade edilmektedir. Fakat dünyanın her yerindeki anne, bebek ve çocuk bu sağlık hizmetinden eşit şekilde faydalanamamaktadır. Dolayısıyla dünyadaki tüm bireylerin eşit fırsatlara sahip olmasını amaçlayan Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri doğrultusunda harekete geçilmesi gereken birincil alanlardan biri de aşılamadır. Aşılama, sadece Hedef 3’ teki amaçların gerçekleştirilmesinde değil, dolaylı ya da direkt olarak Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ nin 14’ünde de katkı sağlamaktadır. Bu hedefler; yoksulluğun ve açlığın sonlandırılması, sağlıklı bireylerin yetiştirilmesi, nitelikli eğitim, toplumsal cinsiyet eşitliği, temiz su ve sıhhi koşullar, erişilebilir ve temiz enerji, insana yakışır iş ve ekonomik büyüme, sanayi, yenilikçilik ve altyapı, eşitsizliklerin azaltılması, sürdürülebilir şehir ve yaşam alanları, iklim eylemi, barış, adalet ve güçlü kurumlar ve hedefler için ortaklıklardır. Ülkemizde aşılama ile ilgili gerçekleştirilen politikalar, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ nin anne, yenidoğan ve çocuk ölümleri için belirlenen hedefin altında olsa da henüz sıfırlanma düzeyinde değildir. Ayrıca ulusal literatürde 2030 sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda aşının her bir hedefe olan katkısını ve önemini açıklayan çalışmalara ve rehberlere rastlanmamıştır. Bu nedenle derlemede, aşılamanın 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ ne ulaşmadaki katkısı ve önemi üzerinde durulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Aşı, Aşılama, Sürdürülebilir kalkınma, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri
|
