Adneksiyel kitleler (overin, fallop tüplerinin veya bunları çevreleyen dokunun solid veya kistik kitleleri) jinekolojik cerrahilerin önemli nedenleri arasındadır. Adneksiyel kitleler kadınlarda her yaşta görülebilir ve pek çok nedeni olabilir. Ovaryen kitleler adneksiyel kitlelerinin en sık nedeni olup premenopozal dönemde %8-35, postmenopozal dönemde ise %3-17 sıklıkta görülmektedir. Adneksiyel kitlelerin etyolojisinde endometrioma, benign teratom, basit kistler, fibroma, seröz veya müsinöz kistadenom, borderline over tümörleri ve malign over tümörleri gibi nedenler bulunabilir. Malignitelerde koagülasyon anomalileri sık görülür. Over tümörünün stromasında fibrin birikimi ve yıkımı nedeniyle plazminojen aktivatörlerinin sekresyonu artar. Bu da lokal fibrinolizi aktive ederek plazma fibrin yıkım ürünlerinin düzeyini yükseltir. D-dimer koagülasyon sisteminin herhangi bir nedenle aktive olması sonucu ortaya çıkan çapraz bağlı fibrinin plazmin tarafından yıkılması ile oluşan en küçük yıkım ürünüdür, koagülasyon ve fibrinolizi gösterir. Malignitelerde yüksek D-dimer ile kötü prognoz arasında ilişki olabilir. Bu çalışmada adneksiyel kitle nedeniyle cerrahi yapılan gebe olmayan erişkin hastalarda nihai patoloji sonucu ile fibrin yıkım ürünlerinin ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Adneksiyel kitle nedeniyle opere olan 18-70 yaş aralığında (ortalama yaş 45) ve D-dimer yüksekliğine neden olabilecek ek hastalığı bulunmayan 150 hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Bu hastaların %46’sında malign over tümörü, %49’unda benign over tümörü ve %5’inde over kaynaklı olmayan nedenler bulundu. Preoperatif dönemde hastaların plazma D-dimer düzeyi için sınır 500 ng/ml alındığında, D-dimer seviyelerinin yaş veya menopozdan etkilenmediği gösterildi. Malign over tümörü saptanan hastaların %95’inde, benign over tümörü olanların ise %22’sinde D-dimer yüksekliği tespit edildi. Bu iki grup arasında istatiksel anlamlı artış (p<0,01) saptandı. D-dimer düzeyleri ile over maligniteleri arasında sensitivite %95, spesifite %77, pozitif prediktif değer %80 ve negatif prediktif değer %94 olarak değerlendirilmiştir.
Malign over tümörlerinde fibrin depolanması ve anjiyogenez artışı görülür. Bu nedenle fibrin yıkımı artarak plazmada fibrin yıkım ürünleri özellikle D-dimer düzeyinde artışa neden olur. D-dimer testi diğer testler ile karşılaştırıldığında her laboratuvarda ölçülebilen, hızlı sonuç veren ve daha düşük maliyetli bir testtir. Adneksiyel kitle nedeniyle operasyon planlanan hastalarda D-dimer düzeylerinin preoperatif dönemde malign over tümörü riski değerlendirmesinde tek başına veya diğer testler ve görüntüleme yöntemleri ile birlikte faydalı olabileceği görülmektedir.
ORCID NO: 0000-0003-2494-3372
Anahtar Kelimeler: Adneksiyel Kitle, Fibrin Yıkım Ürünü, D-Dimer
|
