Akdeniz diyeti; 1960’larda Angel Keys tarafından tanımlanmış Akdeniz ülkelerinin ortak beslenme özelliklerini yansıtan, besin çeşitliliği yüksek olan bir diyet modelidir. Meyve, sebze, kurubaklagil, tahıl, yağlı tohum, balık, zeytinyağı gibi besinlerin yüksek; kırmızı et, sucuk, sosis gibi işlenmiş besinlerin az tüketimi bu diyet modelinin en önemli özelliğidir. Bu besinlerin içerdiği posa, çoklu doymamış yağ asitleri ve A, C, E vitamini, magnezyum gibi anti-oksidan ve inflamatuar vitamin ve mineraller ile enerji yoğunluğunun düşük olması nedeniyle sağlık üzerine olumlu etkileri bulunmaktadır. Obezite, “vücuttaki yağ miktarının sağlık için risk oluşturacak şekilde artması” olarak tanımlanmaktadır. Ciddi bir halk sağlığı sorunu olan obezite yetişkinler kadar çocukları da tehdit etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü 2016 yılında dünyada 41 milyon çocuğun (<5 yaş) hafif şişman olduğunu belirtmiştir. Ülkemizde yapılmış Türkiye Okul Çağı Çocukları Büyümenin İzlenmesi çalışmasının raporunda; 6-10 yaş arası çocukların % 6.5’inin şişman, % 14.3’ünün hafif şişman/kilolu olduğu; Türkiye çocukluk Çağı Şişmanlık Araştırmasında 7-8 yaş grubu çocuklarda hafif şişmanlık prevalansının %14.2, şişmanlık prevalansının ise %8.3 olduğu belirtilmiştir. Dünyanın farklı yerlerinde ve farklı yaş grupları ile yapılan çalışmalarda çocuk ve adölesanlarda Akdeniz diyetine uyum arttıkça beden kütle indeksi (BKİ), vücut ağırlığı, bel çevresi, üst orta kol çevresi ölçümleri arasında negatif korelasyon gösterdiği bulunmuştur Ayrıca yapılan bir çalışmada Akdeniz diyetine iyi uyumun çocuklarda hafif kilolu veya obez olma ihtimalinin %29 azalmasını sağladığı bulunmuştur. Çocuklarda yapılan çalışmalarda Akdeniz diyetine uyum arttıkça aterojen lipit düzeylerini, diyastolik kan basıncı, serum açlık glikozu ve insülin düzeylerinin azaldığı gösterilmiştir. Sonuç olarak literatürde Akdeniz diyetinin çocukluk çağı obezitesi ve obeziteye bağlı kronik hastalıkların oluşmasının önlenmesinde potansiyel etkileri olduğu görülmüştür. Günümüzde epidemik bir sorun haline gelen çocukluk çağı obezitesinin önlenmesinde; beslenme açısından yeterli, güvenli, ekonomik ve sürdürülebilir bir model olan Akdeniz Diyetinin önemli bir pay oluşturmaktadır. Bu nedenle Akdeniz diyeti konusunda çocuklar ve ebeveynler bilgilendirilmelidir.
Anahtar Kelimeler: Akdeniz Diyeti, Çocukluk Çağı Şişmanlığı, Obezite
|
