Giriş: Halk sağlığının önemli konularından biri aşırı doğurganlıktır. Aşırı doğurganlık, ana-çocuk sağlığını olumsuz etkilemekte, ölüm oranlarını artırmaktadır. Aşırı doğurganlığı engellemenin en etkili yolu aile planlaması hizmetleridir. Aile planlaması hizmetleri ile yüksek riskli gebelikler azaltılarak anne ve çocuk sağlığı göstergeleri iyileşecektir. Bu çalışmanın amacı Bingöl ilinde yaşayan doğurganlık çağındaki evli kadınların bildikleri ve uyguladıkları aile planlaması yöntemlerini belirlemektir.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışma Bingöl ilinde bulunan Aile Sağlığı Merkezleri’nde yürütüldü. Rastgele sayılar tablosu ile 4 merkez belirlenmiş ve ev ziyaretleri ile kadınlara ulaşılmıştır. Çalışmaya dahil edilme kriterleri kadınların, 15-49 yaş aralığında ve evli olmalarıdır. Araştırma için “Bingöl Üniversitesi Bilimsel Yayın ve Etik Kurulu” ndan izin alındı.
Çalışmada evrenimiz Bingöl ilinde yaşayan 15-49 yaş evli kadınlardır. Örneklemi belirlemek için evrendeki birey sayısı bilinmeyen örneklem hesaplama metodu kullanıldı. Örneklem büyüklüğü, %95 güven aralığında aile planlaması kullanma sıklığı %70 alınarak 323 olarak hesaplandı. Kadınlara sosyodemografik özellikler, doğurganlık özellikleri ve aile planlaması bilgi ve kullanma durumlarını içeren anket formu uygulandı. Çalışmada istatistiksel analizler için SPSS 15.0 programı kullanıldı. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotların yanı sıra, niteliksel verilerin karşılaştırılmasında Ki-Kare testi kullanıldı.
Bulgular: Kadınların yaş ortalaması 33.3±7.6’dır. %26.3’ü ilkokul mezunudur. İsteyerek düşük oranı %6.5, istenmeyen gebelik oranı %16.4’tür. En fazla bilinen modern yöntemler; spiral (%84.2), doğum kontrol hapı (%84.2) ve kondomdur (%73.1). En fazla bilinen geleneksel yöntemler ise; geri çekme, vaginal yıkama ve takvim yöntemidir. En fazla kullanılan modern yöntem doğum kontrol hapları, geleneksel yöntem geri çekmedir. Kadınların %40.9’u herhangi bir aile planlaması yöntemi kullanmakta olup, %32.2’si modern yöntem, %8.7’si geleneksel yöntem kullanmaktadır. Kadınların eşleri ve kendilerinin eğitim düzeyi arttıkça modern yöntem kullanma artmaktadır.
Sonuç: Kadınların aile planlaması kullanma oranları düşük bulunmuştur. Geleneksel yöntemleri kullanma oranları da yüksektir. Verilecek eğitimlerle kadınların istedikleri modern aile planlaması yöntemlerini kullanması sağlanmalı istenmeyen gebelikler önlenmelidir.
Anahtar Kelimeler: Aile Planlaması, Evli Kadın, Ana Sağlığı
|
