Bu araştırma, çocukluk çağı obezitesine yönelik Türkiye’de hemşirelik alanında yapılan tezlerin incelenmesi amacı ile yapılmıştır. Araştırmanın verileri, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı “obezite”, “çocuk”, “beden kitle indeksi”, “beslenme” anahtar kelimeleri ile taranarak toplanmıştır. Tarama sonunda 2005-2022 yılları arasında konu ile ilgili yapılan 27 tez belirlenerek, tezlerin künye bilgilerine ulaşılmıştır. Tez çalışmaları; yıl, öğrenim düzeyi, araştırma deseni ve etki faktörlerine yönelik incelenerek değerlendirilmiştir.
İncelenen tezlerden 10’unun son üç yılda yapıldığı; 10’unun doktora, diğerlerinin yüksek lisans tezi olduğu belirlenmiştir. Tezlerin 18’inin tanımlayıcı, sekizinin deneysel tasarımda, birinin metaanaliz olarak yapıldığı bulunmuştur. Tez çalışmalarından birinin oyun çocuğu dönemindeki, beşinin okul öncesi dönemdeki, beşinin okul dönemindeki, 14’ünün adölesan dönemdeki, birinin okul çağı ve adölesan dönemdeki çocuklar ile yapıldığı, metaanaliz çalışmasında ise genel çocukluk çağı obezitesi ile ilgili yapılan çalışmaların incelendiği belirlenmiştir.
Çocukluk çağı obezitesi ile ilgili tanımlayıcı tasarımda yapılan lisansüstü tezlerde hem çocuk hem ebeveynlerin beden kitle indeksi, atropometrik ölçümleri, yeme-beslenme özellikleri, tutum ve davranışları, fiziksel aktivite düzeyleri, sağlık okuryazarlığı, beslenme okuryazarlığı, vücut algısı, beden imajı gibi çok yönlü ve kapsamlı olarak incelendiği görülmüştür. Deneysel tasarımda yapılan tezlerde ise bu kapsamda girişimlerin uygulandığı ve girişimlerin değerlendirilen parametreler üzerine çoğunlukla olumlu etkileri olduğu belirlenmiştir.
Çocukluk çağı obezitesinin adölesan dönem çocuklarda daha yaygın olduğu bilinmekle birlikte, özellikle Dünyada ve Türkiye’de okul öncesi ve okul dönemi çocuklarda giderek arttığı görülmektedir. Bu nedenle okul öncesi ve okul dönemi çocuklarda yapılan çalışmaların arttırılması ve yapılan girişimsel çalışmaların kalıcı davranış değişikliği oluşturabilecek nitelikte olması önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Obezite, Çocuk, Beden Kitle İndeksi, Beslenme.
|
