Ciddi bir solunum yolu enfeksiyonu olan COVİD-19 11 Mart 2020 yılında DSÖ tarafından pandemi olarak ilan edilmiştir. COVİD-19 pandemisi tüm Dünya’da ulaşımdan eğlenceye, ibadetten spora insanların birçok sosyal alanını etkilediği gibi birinci basamakta verilen üreme sağlığı hizmetlerini de etkilemiştir. COVID-19’un hastalar üzerinde yarattığı hem psikolojik etki hem de sağlık sistemi üzerindeki hastalık yükünden dolayı hastalar sağlık hizmetlerine ulaşmada kararsızlık ve korku yaşamıştır. COVİD-19 pandemisi sürecinde aile planlaması yöntemleri için malzeme sağlayan fabrikaların kapatılması veya çalışanların hastalıktan dolayı izole edilmesi, çalışma saatlerinin azaltılması gibi nedenlerle malzeme üretimi, ithalatı ve ihracatı olumsuz etkilenmiştir. Bu yüzden Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri kapsamında bireylere tamamen ücretsiz verilmesi gereken malzemeler dağıtılamamıştır. Bu durum hem istenmeyen gebeliklerin oluşmasına hem de kadınların istenmeyen gebeliklerini sonlandırmak için tıbbi açıdan yetersiz olan yerlerde deneyimsiz kişiler tarafından küretaj yaptırmalarına ortam hazırlamıştır. Kanserde erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri olan (KETEM) ve Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri bu dönemde etkin bir hizmet verememiştir. Tarama programlarının uygulanmasında da genel olarak bir azalma tespit edilmiştir. Pandemi öncesinde daha çok kırsal bölgede yaşayan insanlarda kanser olsam bile öğrenmek istemiyorum düşüncesiyle yapılması sürekli ertelenen kanser taramaları pandemi dönemiyle beraber in daha büyük bir korku oluşturmuştur. Bu derlemede COVİD-19’un birinci basamakta verilen üreme sağlığı hizmetlerine etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmış olup bu kapsamda hemşirenin rolü neler olduğu ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: Covid-19,birinci basamak sağlık hizmeti, üreme sağlığı
|
