Yutma, ağza yiyecek ya da içecek alındıktan sonra mideye kadar devam eden karmaşık bir süreçtir; ağız boşluğunda işlenmesi, farenks ve özefagusta ilerlemesi gibi zincirleme bir dizi işlem gerekir. Yutma sürecinin herhangi bir aşamasında oluşan bozulmaya disfaji (yutma bozukluğu) denir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından disfaji; sindirim sistemini içeren, hastalık, ölüm ve artan bakım masrafları ile ilişkili bir tıbbi sakatlık olarak tanımlanmaktadır. Nöromotor koordinasyon bozuklukları, kraniyofasiyal ve yapısal anormallikler ve işlev bozuklukları gibi anatomik ve fizyolojik özelliklerin beslenme üzerinde doğrudan ve dolaylı sonuçları olabilir. Gelişimsel geriliği olan bireylerde oral motor disfonksiyonlar çok daha yüksek oranlarda görülür. IQ seviyesi 30-70 arasında olan Down sendromunda, 21. kromozom anomalisi vardır ve pek çok beceri alanında geride oldukları bilinmektedir. Down sendromlu çocuklar, tipik olarak yeme, içme ve yutma mekanizmasının işleyişinin etkilendiği, kendine özgü anatomik ve yapısal özelliklere sahiptir. Oral motor problemleri ile birlikte, diş eti hastalığı, diş kaybı ve şiddetli diş sıkma gibi diş anomalilerinin, beslenme problemleri geliştirme riskini arttırdığı görülmektedir. Dişlerin kötü kapanması nedeniyle ağız yapısındaki şekil bozuklukları, gıdaların yeterli çiğnenip öğütülmesini önleyebilir. Down sendromlu çocuklar yüksek oranda beslenme ve yutma güçlüğü yaşamaktadır. Bu durum çocuk ve aile için problemler oluşturmaktadır. Bu derlemede, down sendromlu çocukların yaşadığı beslenme güçlüğü ve yutma bozuklukları ile bunların sebeplerine değinilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Down Sendromu, Disfaji, Beslenme Güçlüğü, Yutma
|
