Kadın için pelvis; iç genital organları içinde bulundurması, doğum olayı ve fetusun büyüme ve gelişmesindeki rolü nedeni ile önemlidir. Kadın pelvisi iki koksa kemiği, koksiks ve sakrum kemiklerinden oluşmaktadır. Kemikleri birbirine bağlayan eklemler ise simfiz pubis, sakrokoksigal ve sakroiliak eklemleridir. Eklem dokuları fibrokartilaj yapıda olduğundan gebelik sırasında bu yapılarda yumuşama ve kalınlaşma meydana gelir. Pelvik tabanın en önemli kas destekçisi musculus levator anidir. Pelvis diyafragması bu kas grubundan oluşmakta ve diyafragma içinde üretra, vajen ve rektum bulunmaktadır. Pelvis tabanında bulunan ürogenital diyafragmada musculus bulbokavernosun bulunması doğuma yönelik önemini artırmaktadır. Pelvik fasia ise serviks, vajina, mesane ve rektumun bulundukları pozisyonda kalmasını destekler. Kadın hayatının özel dönemleri olan gebelik, doğum ve doğum sonu dönemde yaşanan mekanik ve kimyasal değişimler kadının hayatı boyu yaşayabileceği pelvik tabana yönelik önemli geçici ya da kalıcı etkiler yaratabilmektedir. Pelvik tabana ait kas, doku, eklem gibi yapılarda deformasyon, zedelenme, travma gibi etkenlere maruziyet sonucu ortaya çıkan semptomların geneli pelvik taban bozukluğu olarak adlandırılmaktadır. Küresel anlamda çok sayıda kadının pelvik taban bozukluğu yaşadığı tespit edilmiştir. Dünya genelinde kadınların %11 ile %35,5 inin pelvik taban bozukluğuna maruz kaldığı belirtilmektedir. Pelvik taban bozukluğunun oluşumunda gebelik, doğum ve doğum sonu dönemde yaşanan anatomik, fizyolojik ve hormonal değişimlerin etkisi net olarak anlaşılmamış olsa da risk faktörü olarak ele alınmaktadır. Üreme döneminde yaşanan bu değişimlere yol açan faktörlerin, bakım ve danışmanlık hizmetlerinde rol oynayan ebe ve hemşireler tarafından anlaşılması ve kadın hayatının yaşam kalitesini artırmada önemlidir. Bu derlemede gebelik, doğum ve doğum sonu dönemde yaşanan değişiklerin pelvik tabana etkisi güncel bilgiler ışığında tartışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: doğum, gebelik, doğum sonu dönem, pelvik taban
|
