Genital enfeksiyonlardan Pelvik inflamatuar hastalık (PID), kadınlarda üst genital bölgenin inflamasyonu olarak tanımlanır ve uterusu, fallop tüplerini, overleri etkileyerek, genellikle alt genital sistemden yayılan bir enfeksiyondur. Kısa dönem komplikasyonları olarak pelvik abse ve tuba overiyan abseden bahsedilebilir. Uzun dönem komplikasyonlarında ise; ektopik gebelik, infertilite ve kronik pelvik ağrıyı içermektedir. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE)’dan ise gonore, klamidya, genital herpes kadınların en sık başvuru nedenleri arasında yer almaktadır. Her yıl dünyada 357 milyon yeni olgu olduğu tahmin edilmekte ve bunların 131 milyonu klamidya, 78 milyonu gonore nedeniyle gerçekleşmektedir. Ayrıca ve 417 milyon insanında genitel herpes virüsü ile enfekte olduğu tahmin edilmektedir. Hemşirelerin, kadın sağlığı için önemli olan bu enfeksiyonlardan korunma ve tedavisine yönelik güncel kanıtları takip etmesi gerekmektedir. Bu derleme, kadınlarda görülen PID ve CYBE’lardan gonore, klamidya ve genital herpese yönelik güncel kanıtları incelemek amacıyla hazırlanmıştır.
STI Avrupa Rehberine (STI Treatment Pocket European Guidelines) (2018) göre; PID durumunda RİA kullanan kadınlarda, RİA'nın çıkarılması düşünülmelidir, çünkü randomize kontrollü çalışmalar, bunun semptomlarda ve belirtilerde daha kısa süreli iyileşme ile ilişkili olabileceğini göstermektedir (Kanıt Düzeyi: Ib, Öneri Düzeyi: A). Semptomların başlamasından önceki 60 gün içinde PID'li bir kadınla cinsel ilişkide olan erkekler, tarama testine alınmalıdır (Kanıt düzeyi: IV, öneri düzeyi: C). Hastalara ve eşlerine tedavi tamamlanana ve semptomları iyileşene kadar korunmasız cinsel ilişkiden kaçınmaları önerilmelidir (Kanıt Düzeyi: IV).
CYBE’lardan Gonore vakalarında, STI Avrupa Rehberine (2014) göre; semptomların başlamasından önceki 60 gün içindeki tüm seks partnerleri değerlendirilmeli ve tedavi edilmelidir (Kanıt Düzeyi: IV, Öneri Düzeyi: C). Hastalara ve eşlerine tedavileri tamamladıktan ve semptomları düzeldikten sonra yedi gün boyunca cinsel temastan kaçınmaları önerilmelidir (Kanıt Düzeyi: IV, Öneri Düzeyi: C). Eşlerle temasa geçilmeli gonore ve klamidyal enfeksiyon için tedavi ve danışmanlık verilerek test önerilmelidir (Kanıt Düzeyi: IV, Öneri Düzeyi: C). Tedaviye uyumu, semptomların ve belirtilerin çözülmesini doğrulamak, yeniden enfeksiyonu dışlamak ve ortak bildirimini sağlamak için tedaviden sonra değerlendirme yapılması önerilir (Kanıt Düzeyi: IV, Öneri Düzey: C).
Klamidya enfeksiyonu için, STI Avrupa Rehberine (2015) göre; Semptomlardan veya teşhisten önceki altı ay içinde olan tüm cinsel temaslar ideal olarak değerlendirilmeli, test edilmeli ve tedavi edilmelidir (Kanıt Düzeyi: IV, Öneri Düzeyi: C). Sonuç bildirmek için tanı anında eğitilmiş profesyoneller tarafından iletişim bildirimi yapılmalı ve belgelenmelidir (Kanıt Düzeyi: Ib, Öneri Düzeyi: A). Klamidya trikomatis (C. Trachomatis) testi pozitif olan hastalar ve eşleri tedaviyi tamamladıktan ve olası semptomları çözdükten sonra yedi gün boyunca cinsel temastan kaçınılması önerilmelidir (Kanıt Düzeyi: IV, Öneri Düzeyi: C). C. trachomatis pozitif olan 25 yaşından küçük genç kadın ve erkeklerde yeniden enfeksiyonu tanılamak için 3-6 ay içinde test tekrarlanmalıdır (Kanıt düzeyi III-, Öneri Düzeyi: C).
Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ) (2016) rehberine göre; Genital Herpes Simpleks Virüsü (HSV) için rutin olarak tarama önerilmemektedir (Öneri Düzeyi: D). Genital HSV enfeksiyonunun tedavisi yoktur. Antiviral ilaçlar, semptomatik salgınların tedavisi için ve sık semptomatik öyküsü olan hastalarda önleme amacıyla kullanılır (Kanıt Düzeyi: Ib, Öneri Düzeyi: A). Topikal ajanlar oral ajanlardan daha az etkili oldukları ve kolayca direnç ürettikleri için önerilmemektedir (Kanıt Düzeyi: IV, Öneri Düzeyi: C). Normal tuzlu su ile banyo yapmak ve uygun analjezi kullanımı önerilir (Kanıt Düzeyi: IV Öneri Düzeyi: C). Gebelik beklenilen şekilde yönetilmeli (Kanıt Düzeyi: IV Öneri Düzeyi: C). Sezaryen, tüm doğumlarda, özellikle doğuma altı hafta kalan zaman içinde semptom gelişenler için düşünülmelidir, çünkü doğumda viral bulaş riski çok yüksektir (Kanıt Düzeyi: Ib Öneri Düzeyi: B).
PID ve CYBE’si olan kadınların yoğun olarak hemşirelik bakımına ihtiyacı vardır. Hemşirelik uygulamalarının kanıta dayalı olması bakım kalitesini ve bakım sonuçlarını iyileştirmek, klinik uygulamalarda ve hasta bakım sonuçlarında fark yaratmak, bakımı standardize etmek gibi sonuçlar açısından önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Genital enfeksiyonlar, Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar, Kanıta dayalı uygulamalar, Hemşirelik
|
