Göç kapsamlı ve köklü bir değişime sahiptir ve insanlığın bütün dönemlerinde var olan ekonomik, sosyal ve politik olarak etkileyen bir olaydır. Bütün insanlığın hayatı boyunca doğal felaketler, savaşlar ve terör gibi olaylar insanları bulundukları yerleşim yerinden başka yere göç ederek mülteci durumuna gelmelerine sebep olmuştur. Göçmen kavramı ekonomik ve refah düzeyini yükseltmek için göç eden kişiler için kullanılırken, mülteci daha çok bulunduğu bölgede korku ve baskı sebebiyle vatandaşı olduğu ülkeden çıkıp başka ülkeye yerleşmeye çalışan ve kabul edilen kişilere denmektedir. Toplumu sosyal, ekonomik, kültürel olarak etkileyen, birçok olumsuzluğu içinde barındıran bu süreç en çok çocukları etkilemektedir. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Türkiye Temsilciliği (UNHCR) tarafından yayınlanan istatistiklere göre, önceki yıllara benzer olarak 2018 yılında 4 milyona yakın mülteciyi barındırmasıyla da dünyanın en büyük mülteci nüfusunu ağırlamaya devam etmiştir. Mülteciler arasında en yüksek orana (%91) sahip yabancılar Suriyeliler’dir. Türkiye’deki toplam mültecilerin yaklaşık %50’si İstanbul, Gaziantep, Hatay ve Şanlıurfa’da kayıtlıdır. Mültecilerin 1 milyon 737 bin 502’sini (%47) 0-18 yaş arası çocuklar oluşturuyor. 0-18 yaş arası çocuklar ve kadınların toplam sayısı 2 milyon 596 bin 643 kişidir(%70). Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) raporuna göre mültecilerin %51’ini çocuklar oluşturmaktadır. Son yıllarda Türkiye’de yeni doğan Suriyeli bebek sayısının yaklaşık 150.000 olduğu belirtilmiştir ve bu bebeklerin sağlık bakımından yararlanma düzeyi oldukça yetersizdir. Büyümekte olan bu çocuklar göç deneyimiyle birlikte sağlık hizmetlerine ulaşamadıkları için sağlık durumları risk altına girmektedir. Çocuk ve Haklarını Koruma Platformu’nun (ÇHKP) yaptıkları bir araştırmada; Türkiye’de ki Suriyeli mülteci çocukların temel sorunlarına baktıklarında; % 46’sının eğitim, %16’sının açlık, %7’sinin barınma, %7’sinin sağlık gibi sorunları olduğu belirtilmiştir. Çocuklar sağlık sorunlarının yanında okula gidememe erken yaşta temel ihtiyaçlarını karşılayabilmek için çalışmak zorunda kalma gibi sorunlarla da mücadele etmektedirler. Göçmen çocukların sağlığının değerlendirilmesinde, çocukların almış oldukları özel sosyal destekler, diğer çocuklarla ve büyükleriyle olan ilişkileri ve içinde yaşamış olduğu çevre çocuğun sağlık durumunu etkileyen önemli faktörlerdir. Bu çocuklara sağlık hizmeti veren halk sağlığı hemşireleri, savunmasız ve birçok sağlık riskiyle karşı karşıya olan bu çocukların tedavilerini en iyi şekilde yapmak adına bu risk faktörlerini tespit etmeli, tanımalı ve ortadan kaldırmaya yönelik tedavi uygulamalıdırlar. Bu derlemenin amacı göçmen ve mülteci çocukların yaşadığı sağlık sorunlarının incelenmesidir.
Anahtar Kelimeler: Göç, Göçmen, Mülteci, Çocuk sağlığı.
|
