GİRİŞ: Gebe kadınların doğum sırasında sağlık personeli tarafından insanlık dışı muameleye maruz kalması, gereksiz ve ihmalkar tıbbı uygulamalar, zorbalık, baskı, özerklik kaybı ve serbestçe karar verebilme kabiliyetinin alınması obstetrik şiddet olarak ifade edilmektedir. Doğum sırasında uygulanan şiddet insan haklarının ihlalini içeren ciddi bir ve bir halk sağlığı sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü (2014) birçok kadının, doğum sırasında saygısız, küfürlü veya ihmalkâr muamelelere maruz kaldığını belirtmiştir.
Amaç: Bu derlemenin amacı dünyanın çeşitli ülkelerinde sıkça görülen, obstetrik şiddet konusunu literatür doğrultusunda incelemektir. Güvenli doğum ortamı, doğum sırasında saygı görme gibi insancıl uygulamaları, sosyal destekleri içermelidir. Da Silva ve ark. (2014) Brezilya'da obstetrik şiddeti üç farklı kategoride sınıflandırılan cinsiyete dayalı bir şiddet türü olarak nitelendirmiştir. Bu üç kategori; doktorlar, hemşireler ve diğer sağlık personeli tarafından şiddet içeren ve agresif konuşmalar; gereksiz/ihmalkâr tıbbi prosedürler; yetersiz fiziksel imkanlar, ekipman, ortam gibi kurumsal yetersizliklerdir. Bunun yanında kadınlar epizyotomi, tıbbı prosedürler gibi durumların anestezi olmadan uygulandığını, uygunsuz pelvik muayene yapıldığını, dayak ve doğum ağrıları sırasında sözlü taciz, bağırma ve küfüre maruz kaldıklarını bildirmişlerdir. Obsterik şiddete maruz kalan kadınların, fiziksel, psikolojik, cinsel iyiliklerinin ve yaşam kalitelerinin olumsuz yönde etkilendiği tespit edilmiştir. Doğum sırasında şiddetin bir insan hakları ihlali olduğunun ortaya çıkması üzerine bazı ülkeler obstetrik şiddetin suç olduğuna dair yasalar kabul etmişlerdir. Yasalara rağmen Venezuella, Arjantin, Meksika, Güney Afrika, Hindistan gibi ülkelerde bu yasaların uygulanmasında ciddi sorunlar vardır.
Sonuç: doğum sürecinde yaşanabilen bu tür davranışlar ortaya çıkarılmalıdır. Bu konuda cezai yasalar ve politikalar oluşturulmalıdır. Doğum sırasında saygılı annelik bakımı ve kötü muamelenin önlenmesi konusunda sağlık personeline eğitim yapılmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Doğum Eylemi, Obstetrik Şiddet, Sağlık Personeli
|