Kanser, küresel olarak ikinci ölüm nedenidir. Kanserin sebep olduğu ölümler, tarama programlarıyla kanser erken dönemde tanılanarak önlenebilmektedir. Kadınlarda uluslararası kanser tarama programları meme, serviks ve kolorektal kanser için yapılmaktadır. Meme kanseri, dünya genelinde kadınlarda en sık tanılanan kanser türüdür ve yeni kanser vakalarının yarısını oluşturmaktadır. Öte yandan, küresel olarak kanserin neden olduğu ölümlerde ikinci sıradadır. Servikal kanser, dünya çapında kadınlar arasında en yaygın dördüncü kanserdir. Küresel olarak en yaygın ilk beş kanserden biri olan kolorektel kanser ise dünya ölçeğinde dördüncü sırada yer almakta olup, kanserden ölümlerin en yaygın üçüncü nedenidir. Kolorektal kanser prevelans, insidans ve mortalitesi Asya ülkelerinde en yaygındır. Bu kanserler, tarama yöntemleriyle premalign evrede tespit edilerek maliyet etkin ve basit protokollerle tedavi edilebilmektedir. Meme, serviks ve kolorektral kanserlerin neden olduğu ölümlerin önlenmesinde, her bir kanser türü için bir ülkeden diğerine değişen kamu destekli tarama programları yürütülmektedir. Meme kanseri taramasında standart uygulama mamografi, servikal kanserde HPV testi veya Pap-smear testi ve kolorektal kanserde gaitada gizli kan ile kolonoskopidir. Ancak, uluslararası ölçekte belirlenen tarama programlarına katılımlar yetersiz kalmakta ve önlenebilir bir sağlık sorunuyla mücadele zorlaşmaktadır. Tarama programlarında etkili stratejilerin uygulanması, kadın sağlık bakım kalitesinin artırılması ve kadınlara optimal sağlık hizmeti sunulması için önem taşımaktadır. Bu nedenle, kadın sağlığının korunması, geliştirilmesi ve hedeflenen sağlık bakım kalitesine ulaşılması için; kadın doğum hemşirelerinin birinci basamak sağlık kurumlarında öncelikli olmak üzere, tüm birimlerde kanıta dayalı bilgiler çerçevesinde eğitim ve danışmanlık sunmaları gerekmektedir. ORCID NO: 000-0001-6710-6713
Anahtar Kelimeler: Meme kanseri, Servikal kanser, Kolorektal kanser, Kadın sağlığı, Tarama programı
|
