Bu araştırma, kırsal alanda yaşayan kadınların üreme sağlığını korumaya ilişkin bilgi, tutum ve davranışlarını saptamak; belirlenen sorunlar doğrultusunda, akran eğitimi ilkeleri göz önüne alınarak hazırlanan bir eğitim modeli geliştirmek ve bu modelin etkinliğini değerlendirmek amacı ile yapılmıştır.
Çalışmada kadınların üreme sağlığı profilinin belirlendiği bölümde tanımlayıcı ve kesitsel, üreme sağlığı akran eğitimi girişiminin etkisinin değerlendirildiği bölümde yarı-deneysel araştırma tasarımı kullanılmıştır. Çalışma 1 Haziran - 15 Aralık 2013 tarihleri arasında kırsal alanda hizmet veren bir sağlık evinde yürütülmüştür. Araştırmada örneklem seçimine gidilmemiş, araştırmanın yapıldığı tarihlerde köyde yaşayan ve araştırmaya alınma kriterlerine uyan 117 kadın araştırma kapsamına alınmıştır.
Verilerin toplanmasında, kadınların üreme sağlığına ilişkin bilgi, tutum ve davranışlarını değerlendirmek için Soru Formu, Üreme Sağlığı Bilgi Testi ve Evli Kadınların Üreme Sağlığını Koruyucu Tutumlarını Belirleme Ölçeği kullanılmıştır. Bu formlar, kadınların bilgilendirilmiş onamları alınarak doldurulmuştur.
Elde edilen veriler SPSS paket programında değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde yüzdelik dağılımı, aritmetik ortalama, bağımlı gruplarda Ki-kare testi (McNemar testi), bağımlı gruplarda t testi ve Wilconson testi kullanılmıştır.
Araştırma kapsamındaki kadınların %38.5’i 39-49 yaşları arasında, %77.8’i ilkokul mezunu, %63.2’si geniş aile ortamında yaşamaktadır. Gebelikten korunma oranı yüksek olmakla birlikte en çok kullanılan yöntem geri çekmedir.
Kadınlara uygulanan akran eğitimi girişiminin etkinliği değerlendirildiğinde; akran eğitimi girişimi öncesine göre, kadınların üç ay sonra Kadın Sağlığı Bilgi Testi, Toplam Ölçek Puanı ve Genital Yol Enfeksiyonlarından Korunma, Üreme Sağlığını İlgilendiren Konularda Doktora Gitme, Üreme Organ ve Meme Kanserinden Korunma, Üreme Sağlığını Korumaya Yönelik Genel Sağlık Davranışları ölçek alt boyutları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p=0.00). Ancak, İstenmeyen Gebeliklerden Korunma ölçek alt boyutunda ise bir değişiklik olmamıştır.
Sonuç olarak, kırsal alanda yaşayan kadınların üreme sağlığını korumaya yönelik bilgi, tutum ve davranışlarının yetersiz olduğu ve uygulanan “Üreme Sağlığı Akran Eğitimi Modeli’nin” 15-49 yaş grubu kırsal alanda yaşayan kadınların koruyucu üreme sağlığı davranışlarını geliştirmede etkili bir yöntem olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Üreme sağlığı, Akran eğitimi, Kadın, 15-49 yaş
|
