Menstrual kanamanın ilk günü ile bir sonraki kanamanın ilk günü arasındaki dönem olan insan menstrüasyon döngüsü, tipik olarak 25-35 gün sürer. Menstrual döngü, kabaca foliküler ve luteal faz olmak üzere iki aşamaya ayrılır. Döngünün ilk aşaması olan foliküler faz, adet kanamasının birinci gününde başlar ve ovülasyon ile sonlanır. Bunu takiben luteal faz başlar. Foliküler fazda; östrojen, luteinleştirici hormon ve folikül uyarıcı hormon seviyeleri artış gösterirken, luteal fazda östrojen ve progesteron hormon seviyeleri artış gösterir. Yapılan bazı çalışmalarda menstrual döngü boyunca hormon seviyelerindeki bu değişimlerin hem uyku kalitesini hem de iştah düzeyini etkilediği gösterilmiştir. Menstrual döngü boyunca uyku evrelerinde de farklılar olduğu belirlenmiştir. Luteal fazda REM uyku süresinin progesteron ve östradiol seviyeleri ile negatif ilişkili olduğu, bu dönemde REM uyku süresinin daha kısa olduğu belirlenmiştir. Öznel uyku kalitesinin, premenstrual evrede ve menstrüasyon sırasında daha kötü olabildiği belirtilmektedir. Ayrıca, luteal fazda uyku dengesizliği görüldüğü ve bunun uyku kalitesinin düşmesine neden olabileceği öne sürülmüştür. Endokrin sistemler hem uykudan hem de endojen sirkadiyen ritimlerden etkilenir. Menstrual dönemin farklı aşamalarında yaşanan hormonal değişimlerin, bireylerin beslenme alışkanlıklarını ve iştahı etkileyebilmektedir. Östradiolün besin alımını engellediği, progesteronun ise iştah ve besin alımını artırıcı etkileri olabileceği belgelenmiştir. Değişen iştah düzeyinin besin seçimlerini etkileyebildiği ve bunun obezite riskini artırabileceği düşünülmektedir. Bu derleme makalede, menstrüasyon döngüsü boyunca uyku kalitesi ve iştah düzeyinde gerçekleşen değişimler güncel bilgiler ışığında incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Menstrüasyon, Uyku Kalitesi, İştah, Beslenme, PMS
|
