Aile toplumu oluşturan en küçük gruptur. Ailede çocuğun varlığı ciddi önem taşıyan durumlardan biridir. Ebeveynler çocuklarının özel gereksinimli olabileceğini akla getirmezler ve bu duruma kendilerini hazırlamazlar. Her anne hamilelik sürecinde doğacak çocuğunun hayalini kurar. Annenin bu hayali kendisinin, eşinin, akrabalarının ve yakın çevresinin beklentileri de kapsar. Bu beklentiler toplumun oluşturduğu ‘ideal çocuk’ tanımlamasından da etkilenir. Doğum sürecinde ve sonrasında öğrenilen özel gereksinimlilik durumu özellikle ebeveynleri hayal kırıklığına uğratır. Aileye katılan yeni üyenin normal gelişim göstermemesi, ebeveynlerin ve yakın çevrenin beklentilerinin değişmesine, ciddi düzeyde stres ve kaygı deneyimlemesine sebep olabilmektedir. Ebeveynler fiziksel, psikolojik, duygusal ve sosyoekonomik birden çok problemle karşılaşmaktadır. Özel gereksinimli bireye sahip ailelerde evlilik yaşamı; evlilik biçimi, evlilik yaşamı doyumu, evlilik uyumu ve diğer ekonomik ölçütler üzerinde şekillenmektedir. Tüm bunların yanında toplumdaki cinsiyet eşitsizliği ve ayrımcılığı evlilik yaşamında kadınlara daha fazla sorumluluk ve bakım yüklemektedir. Anne çocuğunun bakımı, eğitimi, tedavisi gibi konularda stres yaşamakta, yetersizlik ve başarısızlık duygularıyla karşı karşıya kalmaktadır. Annelerin sosyal desteğe oldukça ihtiyaçları vardır. Annelere sağlanan sosyal destek özel gereksinimli çocuğa uyumunu kolaylaştıracaktır. Aile ve aile üyeleri birey için en önemli sosyal destek kaynaklarındandır ve ailede anne, baba ve çocuklar güvenli, sıcak ve samimi ilişkiler kurmakta, duygusal ihtiyaçlar karşılanmaktadır. Dolayısıyla özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin yaşadığı problemler ve ihtiyaçlar belirgin ve görünürdür. Bu çalışmada özel gereksinimlilik anne ve aile bağlamında ele alınmaktadır. Özel gereksinimliliğin tanımı, sınıflandırılması, özel gereksinimli çocuğa sahip aileler, çocukların ve ailelerin yaşadığı problemler, özel gereksinimli çocuk ve anne, ailenin tanı kabulünde yaşadığı aşama modelleri incelenmesi gibi konulara değinilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Özel Gereksinimlilik, Aile, Anne, Çocuk
|
