Postpartum dönem; doğum eyleminin sonlanmasıyla başlayıp ortalama 6 hafta süren, tüm organ ve sistemlerde çeşitli değişiklikler meydana getiren, değerlendirmenin eksiksiz yapılıp, riskli durumlara karşı son derece dikkatli davranılması gereken bir dönemdir. Önlenebilir anne ölüm nedenlerinin başında gelen postpartum kanama, doğum sonrası kadının hayatını tehlikeye atan obstetrik kanamalar olarak tanımlanır ve meydana gelme süresi açısından erken ve geç olarak sınıflandırılır. Plasentanın ayrılmasıyla damar uçlarının myometrium ile sıkıştırılmaması sonucu meydana gelen atoni kanamaları en sık görülenidir. Atoni kanamalarında hemşirenin ve ebenin görevi hastayı dikkatli değerlendirerek komplikasyon oluşmadan kanamaya son verilmesini sağlamaktır. Kanamanın tedavisi uterus masajı, bimanuel kompresyon, uterus tamponlanması gibi yöntemlerin yanında uterotonik ajanlar veya cerrahi yöntemlerle sağlanabilir. Doğumun 3. evresinin aktif yönetimi, doğumdan hemen sonra uterotonik kullanılması, kordonun kontrollü çekilmesi ve plasenta doğduktan sonra uterus masajı yapılması postpartum kanamanın önlenmesinde temel ilkelerdir. Gerekli durumlarda ise histerektomi ya da küretaj yapılır. Erken postpartum kanamada izlem ve girişimlerle kanamanın kontrol altına alması sağlanırken, geç postpartum kanamada acil müdahale ve tedaviye başvurulur.
Postpartum kanama, multidisipliner ekip çalışmasına ihtiyaç duyan bir komplikasyondur. Kanamanın önlenmesinde, fark edilmesinde ve yönetiminde kilit nokta hemşire/ebelerdir. Hemşire/ebeler kanamaya ilişkin riskli durumları travay sürecinde saptamalı, doğumdan sonra uterus, perine, batın, varsa epizyotomi ve laserasyonları iyi değerlendirmelidir.
Bu derlemenin amacı; postpartum dönemde meydana gelen kanamaların önlenmesinde hemşire/ebenin rolünü literatür doğrultusunda incelemektir.
Anahtar Kelimeler: Postpartum Dönem, Postpartum Kanama, Hemşirelik Girişimleri, Doğum ve Kadın Hastalıkları.
|
