Premenstrual sendrom (PMS), menstruel siklusun luteal fazında ortaya çıkan, menstruasyonun başlamasıyla azalan ya da kaybolan, altta yatan bir psikiyatrik hastalık olmaksızın rahatsızlık veren fiziksel, davranışsal ve psikolojik semptomlarla kendini gösteren bir durumdur. PMS %80 oranında ve sıklıkla otuzlu yaşlarda görülen, kadınların genel sağlık, yaşam kalitesi ile eş ve aile ilişkilerini etkileyen önemli bir problemdir.
PMS semptomlarını azaltmada çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Son zamanlarda akupresür de sıkça uygulanmaktadır. Akupresür, vücudun kendi kendine iyileştirici yeteneklerini harekete geçiren önemli şifa noktalarına basmak için parmakları kullanan eski bir şifa sanatıdır. Bu derlemede PMS tedavisinde uygulanan akupresür ile ilgili çalışmaların bulguları irdelenmiştir. Akupresür serotonin seviyelerini düşürür, endorfin ve nöro-peptid Y'yi artırır, kas ve diğer dokularda bulunan sinirleri uyarır ve endorfin ve diğer nöroendokrin hormonların serbest kalmasına yardımcı olur. Ayrıca beyin ve omurilikteki ağrı sürecini değiştirebilir, vasküler ve bağışıklık faktörlerinin salınımını uyarır. PMS üzerine akupresürün etkisini inceleyen sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Literatürde akupresürün, PMS’nin fiziksel ve psikolojik semptomlarını iyileştirdiği, kaygı ve depresyonun ciddiyetini azalttığı ve yaşam kalitesini iyileştirdiği belirtilmektedir. LIV3 (kemiklerin birleşme noktasındaki birinci ve ikinci ayaklar arasında ayağın dorsal yüzeyinde yer alan hepatik meridyen), LIV4’e (elin dorsal yüzeyinde başparmak ve işaret parmağı arasında yaklaşık olarak ikinci metakarpal kemiğin ortasında yer alan meridyen) ve plasebo (meridyen çizgisinde olmayan) noktalarına yapılan akupresür etkilerinin değerlendirildiği bir çalışmada, bu noktalara yapılan akupresürün PMS semptomlarını azalttığı saptanmıştır.
PMS’nin kadınların yaşam kalitesini olumsuz etkilemesi ve akupresürün yaşam kalitesini artırması nedeniyle, hemşirelerin akupresüre yönelik bilgi ve becerilerini geliştirmeleri ve bu konuda danışmanlık vermeleri önemli olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Premenstrual Sendrom, Akupresür, Hemşirelik, Eğitim, Danışmanlık, Tedavi
|
