Giriş: Cinsellik, psikofiziksel durumu ne olursa olsun her insanı ilgilendiren karmaşık bir olgudur. Cinsellik, üreme sağlığı ve aile kurma tüm vatandaşlar için güvence altına alınması gereken insan hakları olmasına rağmen, zihinsel engelli kişiler ve hatta zihinsel engelli kadınlar için hala tabu olan konulardır.
Amaç: Bu çalışmanın amacı toplumun zihinsel engelli kadınların cinselliğine bakış açısını incelemektir.
Yöntem: Literatür taramasında son 5 yılda yayınlanan makaleler için farklı veri tabanlarında (Cochrane, EBSCOhost, Pubmed, Scopus, Medline, Google Scholar, Science Direct) sistematik bir arama yapıldı. Veri tabanlarında ‘zihinsel engel, engelli, toplum, cinsellik’ anahtar sözcükleri Türkçe ve İngilizce olarak kullanılmıştır.
Bulgular: Literatürde toplum tarafından, zihinsel engelli bireyler sıklıkla ''sapkın'' veya ''aseksüel'' olarak etiketlendiği, bu bireylerin almış olduğu etikete bağlı olarak uygunsuz davranışta bulunma ihtimalinin yüksek veya engelsiz bireyler için normal kabul edilen davranışların bu bireyler için uygunsuz olduğunun düşünüldüğü belirtilmektedir. Zihinsel engelli kadınlar “kusurlu” olarak kabul edilmekte, kadınların bir çocuğa bakma görevini dahi yerine getiremeyecek kadar sorumsuz oldukları düşünülerek, cinsel sağlıkları ve üreme sağlıkları hakkında kendileri için karar vermeleri engellenebilmektedir. Cinsel ihtiyaçları aileleri ve sağlık çalışanları tarafından sıkı bir şekilde kontrol edilme eğiliminde olduğundan, genellikle gönüllü olarak bir doğum kontrol yöntemi seçmelerine izin verilmeyip kısırlaştırılmaktadırlar.
Sonuç ve Öneriler: Cinsellik tüm bireyler için bir gereksinin olup, engelli kişiler de engelli olmayan bireyler ile aynı ihtiyaçlara sahiptir. Toplum tarafından genel olarak zihinsel engelli bireylerin cinselliğine olumsuz tutum sergilenmekte ve cinsel ilişki yaşamadıkları varsayılmaktadır. Engelli kadınların cinsel yaşamlarının göz ardı edilmemesi gerektiği ve toplumun bu konuda farkındalık kazanması için eğitimler planlanmalıdır.
ORCID NO: 0009-0009-3439-0506
Anahtar Kelimeler: Cinsellik, Engelli, Toplum, Zihinsel engel
|
