Öz: Amaç: Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de doğum sonu dönemde konfor kuramı kullanılarak yapılmış lisansüstü tezleri belirlemek ve incelemek; ulaşılan sonuçlarla ileride yapılacak çalışmalara rehberlik etmektir. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı türde yapılan bu araştırmada, betimsel tarama yöntemi ve içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini; doğum sonu dönemde konfor kuramına dayalı çalışmalara ulaşmak için Yüksek Öğrenim Kurumu (YÖK) Ulusal Tez veri tabanında tam metnine ulaşılabilen, hemşire/ebeler tarafından yürütülmüş, problemin tanımlanması, verilerin toparlanması ve araştırmanın diğer aşamalarında konfor kuramı kullanılan 32 tez oluşturmaktadır. Araştırma, Türkiye’de doğum sonu dönemde konfor kuramı kullanılarak yürütülen ve “doğum sonu, doğum sonu dönem, postpartum, hemşire, ebe, konfor, kolcaba, kuram, konfor kuramı’’ anahtar sözcükleriyle taranarak ulaşılabilen hemşirelik ve ebelik disiplinlerinde çalışılan lisansüstü tezlerle sınırlıdır. Tarama yapılırken yıl sınırlaması yapılmamıştır. Taranan tezler; tezin yayınlanma durumu, araştırmanın değişkenleri, araştırmanın tipi, örneklemi, tezin türü vb. değişkenlerine göre incelenmiştir. Çalışmanın örneklemini doğum sonu dönemde konfor kuramı kullanarak yürütülen 26 tez oluşturmuştur. Bulgular: Doğum sonu dönemde konfor kuramı kullanılan tezlerin 2007-2020 yıllarında yapıldığı ve bunların çoğunlukla yüksek lisans tezi olduğu belirlendi. Ulaşılan tezlerde doğum sonu dönemde uygulanan perineal sıcak/soğuk uygulama, masaj (sırt masajının, perine masajı, ayak masajı), doğum şekli, doğum sonu dönemde verilen bakım hizmetleri ve destek faktörleri, TENS ve progresif gevşeme egzersizleri, epizyotomide kullanılan sütur tekniği, doğumda kullanılan anestezi tekniği gibi değişkenlerin annelerin konforuna etkisinin incelendiği belirlendi. Tezlerin üçte birinden fazlasının deneysel tasarıma sahip olduğu saptandı. Tezlerden biri ölçek geçerlik güvenirlik çalışması olup, biri konfor kuramına dayalı verilen eğitim ve danışmanlığın etkisinin değerlendirildiği çalışma, diğerleri ise veri toplama ve diğer aşamalarında konfor kuramının kullanıldığı çalışmalardır. Sonuç: Yapılan çalışmalar incelendiğinde; Kolcaba’nın konfor kuramına dayalı yürütülen çalışmaların incelenen parametreleri iyileştirmede etkili olduğu, gebe bilgilendirme sınıfına katılım ve aktif faz süresi gibi değişkenlerin doğum sonu konforu etkilemediği ve konfor kuramının lisansüstü çalışmalarda kullanımına olan ilginin arttığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: doğum sonu dönem, konfor, konfor kuramı, hemşirelik, ebelik
|
