K vitamini FII, VII, IX, X gibi pıhtılaşma faktörlerinin ve Protein C, S ve Z gibi antitrombotik faktörlerin aktif hale gelmesi için gerekli vitaminler grubudur. Yenidoğanlar için K vitamini hayati önem taşır. K vitamini eksikliğine bağlı kanama her yaşta görülebilmesine karşın bebeklerde daha yaygın olmakla beraber ciddi mortalite ve morbidite nedenidir. Çünkü yenidoğanlarda K vitamini yetersizdir. Bunun birincil sebebi; K vitamininin plasentadan geçişinin çok az olması buna bağlı olarak doğumda K vitamini deposunun az olmasıdır. İkincil sebep; yenidoğan bebekte bağırsakta bakteriyel K vitamini sentezi yok denecek kadar azdır (steril bağırsak).Diğer bir sebep ise anne sütünde K vitamini düzeyi de düşüktür. Bu sebeple doğumda K vitamini verilmeyen bebekler, K vitamini eksikliğine bağlı kanama (KVEK) (önceden bu hastalığın ismi yenidoğanın hemorajik hastalığı idi) olarak adlandırılan potansiyel ölümcül bir kanama bozukluğu riski taşır. Sıklığı %0.5-1 olarak bildirilmiştir. Hastalık erken, klasik ve geç olmak üzere 3 tipi vardır. Klasik K vitamini eksikliği bunların içinde en sık görülen formudur. En sık yaşamın 2 – 7. günlerinde, sadece anne sütüyle beslenen, doğduktan sonra K vitamini verilmemiş bebeklerde sık görülür. En sık gastrointestinal sistem kanamaları olur. Erken dönem K vitamini eksikliği ise maternal ilaç kullanımına bağlı olarak Yaşamın ilk 24 saatinde en sık sefal hematomla ortaya çıkar. Geç dönem K vitamini eksikliği Sadece anne sütüyle beslenen bebeklerde, K vitamini verilmemiş ya da oral tek doz verilmiş bebeklerde ve K vitamini aldığı halde eşlik eden hastalıklar nedeniyle malabsorpsiyonu olanlarda yaşamın ilk 1 - 12 hafta arasında görülür. Mortalite oranı %20-50 ve Sıklığı %0,004-0,01 dir. İntrakranial kanama en sık görülen şeklidir. Yalnızca anne sütüyle beslenen ve hiçbir risk faktörü olmayan bebeklerde K vitamini eksikliği gelişebilir. K vitamini eksikliğini takviye etmek için rutin olarak yenidoğanlara doğduktan hemen sonra K vitamini 1mg yapılması gerekir. Hatta tam bir görüş birliği bulunmamakla birlikte doğumda IM K vitamini sonrası 12.haftaya kadar tekrarlayan oral doz verilebilir. KVEK büyük oranda önlenebilir bir hastalıktır ve doğumun hemen sonrasında yapılacak 1 mg K vitamini hayat kurtarıcıdır.
Anahtar Kelimeler: K Vitamin Eksikliği, Kanama, Profilaksi
|