Giriþ ve Amaç: Yaþam kalitesi bir hastalýðýn, hastanýn sosyal, fiziksel ve psikolojik fonksiyonlarýna günlük yaþamda etkisi olarak tanýmlanýr. Çocukluk astýmý diðer kronik hastalýklar gibi hastalarýn sosyal, fiziksel ve psikolojik fonksiyonlarýný etkileyen önemli sorundur. Beþ yaþ üstü astýmlý hastalarda astým ile yaþam kalite arasýndaki iliþki çok çalýþmada incelenmiþtir fakat beþ yaþ altý çocuklarda ise bu konuda çalýþma sayýsý az sayýdadýr. Bizim çalýþmamýzda ise beþ yaþ altý astýmlý çocuklarda, hastalarýn yaþam kalitesinin belirlenmesi ve astým kontrol düzeyi ile yaþam kalitesi arasýndaki iliþkinin araþtýrýlmasý amaçlanmýþtýr. Yöntem: Çalýþmaya Ankara Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Hematoloji Onkoloji Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi alerji kliniðinde 5 yaþ altýnda astým tanýsý almýþ ve astým nedeni ile en az 3 kez kontrol muayenesine gelmiþ hastalar dahil edildi. Çocuk alerji doktoru tarafýndan standart bir anket ile çalýþmaya dahil edilen hastalara risk faktörlerinin, hastalarýn klinik ve demografik özeliklerinin sorgulandý. Çocuklarda astým kontrol testi (Test for Respiratory and Asthma Control in Kids, TRACK) ile astým durumlarý sorgulandý ve hastalara bakým veren kiþilere çocuklar için yaþam kalite ölçeði (ÇÝYKÖ) verildi. Hastalarýn kontrol durumlarý ayný zamanda Global Ýnitiative For Asthma (GINA) kriterlerine göre de deðerlendirildi. Bulgular: Çalýþma süresince 148 okul öncesi hýþýltýlý çocuk çalýþmaya dahil edildi. Hastalarýn yaþ ortalamalarý 4.05 ± 1.15 (2-5.9) yýl olup %65’i erkekti. Örneklemin TRACK ve GINA kriterlerine göre sýrasýyla % 40.5 (n=60) ve %59.5 (n=88) kontrolsüz astým grubunda yer aldýðý saptanmýþtýr. Yaþam kalitesi ölçek puanlarý açýsýndan yapýlan deðerlendirmede örneklem bütün olarak deðerlendirildiðinde fiziksel saðlýk toplam puaný (FSTP) 63.3 ± 24.9 (9.3-100), psikososyal saðlýk toplam puaný (PSTP) 80.2 ± 14.7 (34.6-100) ve ölçek toplam puaný (ÖTP) 73.7 ± 15.3 (30.9-100) olarak bulunmuþtur. Astým kontrolüne göre örneklem kontrollü ve kontrolsüz olarak 2 gruba ayrýldýðýnda tüm yaþam kalitesi ölçek puanlarý arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir fark olmadýðý belirlenmiþtir. Sonuç: Beþ yaþ altý astýmlý hastalarda yaþam kalitesi ölçek puanlarý arasýnda fark olmadýðý saptanmýþtýr. Bu alanda yapýlacak geniþ ölçekli yeni çalýþmalar konu ile ilgili kesin bilgiler ulaþmaya yardýmcý olacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Astým, Yaþam Kalite, Astým Kontrolü
|