Akdeniz diyeti; 1960’larda Angel Keys tarafýndan tanýmlanmýþ Akdeniz ülkelerinin ortak beslenme özelliklerini yansýtan, besin çeþitliliði yüksek olan bir diyet modelidir. Meyve, sebze, kurubaklagil, tahýl, yaðlý tohum, balýk, zeytinyaðý gibi besinlerin yüksek; kýrmýzý et, sucuk, sosis gibi iþlenmiþ besinlerin az tüketimi bu diyet modelinin en önemli özelliðidir. Bu besinlerin içerdiði posa, çoklu doymamýþ yað asitleri ve A, C, E vitamini, magnezyum gibi anti-oksidan ve inflamatuar vitamin ve mineraller ile enerji yoðunluðunun düþük olmasý nedeniyle saðlýk üzerine olumlu etkileri bulunmaktadýr. Obezite, “vücuttaki yað miktarýnýn saðlýk için risk oluþturacak þekilde artmasý” olarak tanýmlanmaktadýr. Ciddi bir halk saðlýðý sorunu olan obezite yetiþkinler kadar çocuklarý da tehdit etmektedir. Dünya Saðlýk Örgütü 2016 yýlýnda dünyada 41 milyon çocuðun (<5 yaþ) hafif þiþman olduðunu belirtmiþtir. Ülkemizde yapýlmýþ Türkiye Okul Çaðý Çocuklarý Büyümenin Ýzlenmesi çalýþmasýnýn raporunda; 6-10 yaþ arasý çocuklarýn % 6.5’inin þiþman, % 14.3’ünün hafif þiþman/kilolu olduðu; Türkiye çocukluk Çaðý Þiþmanlýk Araþtýrmasýnda 7-8 yaþ grubu çocuklarda hafif þiþmanlýk prevalansýnýn %14.2, þiþmanlýk prevalansýnýn ise %8.3 olduðu belirtilmiþtir. Dünyanýn farklý yerlerinde ve farklý yaþ gruplarý ile yapýlan çalýþmalarda çocuk ve adölesanlarda Akdeniz diyetine uyum arttýkça beden kütle indeksi (BKÝ), vücut aðýrlýðý, bel çevresi, üst orta kol çevresi ölçümleri arasýnda negatif korelasyon gösterdiði bulunmuþtur Ayrýca yapýlan bir çalýþmada Akdeniz diyetine iyi uyumun çocuklarda hafif kilolu veya obez olma ihtimalinin %29 azalmasýný saðladýðý bulunmuþtur. Çocuklarda yapýlan çalýþmalarda Akdeniz diyetine uyum arttýkça aterojen lipit düzeylerini, diyastolik kan basýncý, serum açlýk glikozu ve insülin düzeylerinin azaldýðý gösterilmiþtir. Sonuç olarak literatürde Akdeniz diyetinin çocukluk çaðý obezitesi ve obeziteye baðlý kronik hastalýklarýn oluþmasýnýn önlenmesinde potansiyel etkileri olduðu görülmüþtür. Günümüzde epidemik bir sorun haline gelen çocukluk çaðý obezitesinin önlenmesinde; beslenme açýsýndan yeterli, güvenli, ekonomik ve sürdürülebilir bir model olan Akdeniz Diyetinin önemli bir pay oluþturmaktadýr. Bu nedenle Akdeniz diyeti konusunda çocuklar ve ebeveynler bilgilendirilmelidir.
Anahtar Kelimeler: Akdeniz Diyeti, Çocukluk Çaðý Þiþmanlýðý, Obezite
|
