Bu araþtýrma, çocukluk çaðý obezitesine yönelik Türkiye’de hemþirelik alanýnda yapýlan tezlerin incelenmesi amacý ile yapýlmýþtýr. Araþtýrmanýn verileri, Yükseköðretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi Veri Tabaný “obezite”, “çocuk”, “beden kitle indeksi”, “beslenme” anahtar kelimeleri ile taranarak toplanmýþtýr. Tarama sonunda 2005-2022 yýllarý arasýnda konu ile ilgili yapýlan 27 tez belirlenerek, tezlerin künye bilgilerine ulaþýlmýþtýr. Tez çalýþmalarý; yýl, öðrenim düzeyi, araþtýrma deseni ve etki faktörlerine yönelik incelenerek deðerlendirilmiþtir.
Ýncelenen tezlerden 10’unun son üç yýlda yapýldýðý; 10’unun doktora, diðerlerinin yüksek lisans tezi olduðu belirlenmiþtir. Tezlerin 18’inin tanýmlayýcý, sekizinin deneysel tasarýmda, birinin metaanaliz olarak yapýldýðý bulunmuþtur. Tez çalýþmalarýndan birinin oyun çocuðu dönemindeki, beþinin okul öncesi dönemdeki, beþinin okul dönemindeki, 14’ünün adölesan dönemdeki, birinin okul çaðý ve adölesan dönemdeki çocuklar ile yapýldýðý, metaanaliz çalýþmasýnda ise genel çocukluk çaðý obezitesi ile ilgili yapýlan çalýþmalarýn incelendiði belirlenmiþtir.
Çocukluk çaðý obezitesi ile ilgili tanýmlayýcý tasarýmda yapýlan lisansüstü tezlerde hem çocuk hem ebeveynlerin beden kitle indeksi, atropometrik ölçümleri, yeme-beslenme özellikleri, tutum ve davranýþlarý, fiziksel aktivite düzeyleri, saðlýk okuryazarlýðý, beslenme okuryazarlýðý, vücut algýsý, beden imajý gibi çok yönlü ve kapsamlý olarak incelendiði görülmüþtür. Deneysel tasarýmda yapýlan tezlerde ise bu kapsamda giriþimlerin uygulandýðý ve giriþimlerin deðerlendirilen parametreler üzerine çoðunlukla olumlu etkileri olduðu belirlenmiþtir.
Çocukluk çaðý obezitesinin adölesan dönem çocuklarda daha yaygýn olduðu bilinmekle birlikte, özellikle Dünyada ve Türkiye’de okul öncesi ve okul dönemi çocuklarda giderek arttýðý görülmektedir. Bu nedenle okul öncesi ve okul dönemi çocuklarda yapýlan çalýþmalarýn arttýrýlmasý ve yapýlan giriþimsel çalýþmalarýn kalýcý davranýþ deðiþikliði oluþturabilecek nitelikte olmasý önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Obezite, Çocuk, Beden Kitle Ýndeksi, Beslenme.
|
