Amaç: Pandemi; dünyada birden fazla ülkede yayýlan ve etkisini gösteren salgýn hastalýklar olarak tanýmlanmaktadýr. Salgýn hastalýklar, yeni bir virüs olmasý, insanlara kolay ve sürekli bulaþmasý sonucunda Dünya Saðlýk Örgütü tarafýndan pandemi olarak ilan edilmektedir. Covid-19’da, 2019’un sonlarýnda ortaya çýkmýþ, neredeyse tüm dünyaya yayýlmasý, binlerce insanda görülmesi ve ölümlere neden olmasýyla pandemi olarak ilan edilmiþtir. Nitekim þu ana kadar tüm dünyada yaklaþýk 56 milyon insanýn pandemiden etkilendiði, 1,300000 insanýn ise hayatýný kaybettiði rapor edilmektedir. Komplikasyonlarýn ciddiyeti ve ölümler, acýlara neden olmuþ ve hastalarýn hastanede tedavi ve bakýmýný gerektirmiþtir. COVID-19 süreci acý çekenlere uzun ve sürekli bakým ve mücadele gerektiren bir süreç olarak tanýmlanmaktadýr. Birçok salgýnda, afette ya da savaþlarda olduðu gibi COVID-19 pandemisinde de hemþirelerin ve bakýmýn önemi öne çýkmýþtýr. Hemþireler pandemi ile mücadelede hastalar ve ailelerinin yanýnda, en ön safta mücadele etmektedir. Hemþirelik Etik Kodlarý “Hemþirenin birincil yükümlülüðünün hastaya ait” olduðuna iþaret etmektedir. Öte yandan hemþireler baþkalarýna olduðu gibi kendilerine karþý da ayný yükümlülüðe sahiptir. Bir baþka deyiþle hemþireler hem kendilerine hem de baþkalarýna bakým yükümlülüðüne sahip saðlýk profesyonelleridir. Hemþirelerin hem kendilerine hem de bakma yükümlülüðü, COVID-19 gibi bulaþýcý hastalýðý olan ya da olma olasýlýðý olan hastalara sürekli olarak bakmalarý gerektiðinde, çoðu kez yetersiz veya sýnýrlý kaynaklar ve kontrol altýna alýnmamýþ bulaþma gibi olaðanüstü koþullar altýnda birbiriyle çatýþabilmektedir. Pandemi sýrasýnda hemþireler ve meslektaþlarý, hem baþkalarýna ne kadar bakým saðlayabileceklerine karar vermeli ve ayný zamanda kendilerine bakmalýdýr. Bu doðrultuda, insanlarýn hasta ve hassas hallerine tanýklýk eden, kendileri ve ailelerinin saðlýklarýný tehdit eden bireylere uzun süreli bakým veren hemþirelerde yardýmýn/bakýmýn negatif etkisi olan merhamet yorgunluðu görülebilmektedir. Öte yandan, koruyucu ekipmanlarýn azlýðý, onlarý hem kendilerine hem de ailelerine bulaþ ve hastalýk yönünden riskli gruplar halinde getirmektedir. Nitekim Dünya Hemþireler Birliði, 44 ülkede 1500 hemþirenin COVID-19 nedeniyle yaþamýný yitirdiðini, dünya genelinde 20000’den fazla saðlýk çalýþanýnýn hayatýný kaybetmiþ olabileceðini belirtmiþtir. Dolayýsýyla fiziksel ve zihinsel bütünlüklerini savunmasýz hale gelen hemþirelerin ve iþyükü artmýþ bir saðlýk sisteminde bakým verdikleri bireylerin acýlarý ve hastalýðýn ciddiyeti ve belirsizliði ölüm korkusuyla bileþmektedir. Bu zorluklar hemþirelerin yarar saðlamada güçsüz hissetmelerine, iþte verimlilik ve doyumla ilgili sorunlara neden olabilmektedir. Bu doðrultuda, COVID-19 hastalýðýnýn klinik yönetiminde ve enfeksiyonun önlenmesinde hemþireler tarafýndan atýlacak en önemli adým yeterli bilgi düzeyi ve doðru uygulamalar ile enfeksiyon zincirini kýrmak, uluslararasý rehberlerden yararlanmak ve bunu hizmet içi eðitimlerle desteklemektir. Öte yandan, salgýnla mücadelede hastane yönetimi ile birlikte hemþirelik hizmetleri yönetiminin etkililiði de, hemþirelerin enfeksiyona maruziyet oranlarýnýn ve merhamet yorgunluðunun azaltýlmasýný saðlayacaktýr. Bu nedenle yöneticilerin salgýnla mücadele kapsamýnda önceliklerini belirleyerek, hem COVID-19 kliniklerinde hem de diðer kliniklerde bakým veren hemþirelere fiziksel olmakla birlikte ruhsal olarak da saðlýklý çalýþma ortamlarý oluþturmasý, çalýþmaya baðlý risklerini en aza indirecek giriþimlerde bulunulmasý ve bu kapsamda hemþirelik hizmetlerinin sunumu sýrasýnda, bakým hizmetlerinin planlanmasý, örgütlenmesi, yürütülmesi, denetim ve deðerlendirilmesi önemlidir. Ayrýca hemþirelerin salgýn esnasýnda profesyonel geliþim ihtiyaçlarýna destek verilmesi, haklarýnýn korunmasý, yazýlý ve sözlü iletiþim sistemlerinin, takdir ve tanýma mekanizmalarýnýn iþletilmesi önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Pandemi, Hemþirelik Bakýmý, Merhamet Yorgunluðu
|
