Yutma, aðza yiyecek ya da içecek alýndýktan sonra mideye kadar devam eden karmaþýk bir süreçtir; aðýz boþluðunda iþlenmesi, farenks ve özefagusta ilerlemesi gibi zincirleme bir dizi iþlem gerekir. Yutma sürecinin herhangi bir aþamasýnda oluþan bozulmaya disfaji (yutma bozukluðu) denir. Dünya Saðlýk Örgütü (DSÖ) tarafýndan disfaji; sindirim sistemini içeren, hastalýk, ölüm ve artan bakým masraflarý ile iliþkili bir týbbi sakatlýk olarak tanýmlanmaktadýr. Nöromotor koordinasyon bozukluklarý, kraniyofasiyal ve yapýsal anormallikler ve iþlev bozukluklarý gibi anatomik ve fizyolojik özelliklerin beslenme üzerinde doðrudan ve dolaylý sonuçlarý olabilir. Geliþimsel geriliði olan bireylerde oral motor disfonksiyonlar çok daha yüksek oranlarda görülür. IQ seviyesi 30-70 arasýnda olan Down sendromunda, 21. kromozom anomalisi vardýr ve pek çok beceri alanýnda geride olduklarý bilinmektedir. Down sendromlu çocuklar, tipik olarak yeme, içme ve yutma mekanizmasýnýn iþleyiþinin etkilendiði, kendine özgü anatomik ve yapýsal özelliklere sahiptir. Oral motor problemleri ile birlikte, diþ eti hastalýðý, diþ kaybý ve þiddetli diþ sýkma gibi diþ anomalilerinin, beslenme problemleri geliþtirme riskini arttýrdýðý görülmektedir. Diþlerin kötü kapanmasý nedeniyle aðýz yapýsýndaki þekil bozukluklarý, gýdalarýn yeterli çiðnenip öðütülmesini önleyebilir. Down sendromlu çocuklar yüksek oranda beslenme ve yutma güçlüðü yaþamaktadýr. Bu durum çocuk ve aile için problemler oluþturmaktadýr. Bu derlemede, down sendromlu çocuklarýn yaþadýðý beslenme güçlüðü ve yutma bozukluklarý ile bunlarýn sebeplerine deðinilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Down Sendromu, Disfaji, Beslenme Güçlüðü, Yutma
|
