Öz: Dünya nüfusunun yaklaþýk yarýsýný oluþturan kadýnlar, birçok toplumda erkeklere göre daha uzun yaþarlar, ancak saðlýklý yaþam süreleri daha kýsadýr ve hastalýk oranlarý daha yüksektir. Bu farklýlýðýn temel nedeni kadýn doðurganlýðýdýr. Ülkelerin saðlýk düzeylerini tanýmlamak, deðerlendirmek ve farklý ülkelerin saðlýk düzeyleriyle karþýlaþtýrmak için saðlýk düzeyi ölçütleri kullanýlmaktadýr. Bu ölçütlerden biri doðurganlýk hýzýdýr. Doðurganlýk hýzý, belirli bir süre içinde kaç kadýndan kaç çocuk doðacaðýnýn doðal doðum hýzýdýr ve toplumdan topluma deðiþmektedir.2021 verilerine göre dünyadaki toplam doðurganlýk hýzý 2,42'dir. 2018 TNSA verilerine göre Türkiye'deki toplam doðurganlýk hýzý ise 2,3 bildirilmiþtir. Bu oranlar ülkelerin geliþmiþlik düzeyleriyle ters orantýlýdýr. Pek çok faktör kadýn ve anne saðlýðýný etkilemekte ve saðlýk için önemli sonuçlar doðurmaktadýr. Ayrýca geliþmekte olan ülkelerde daha yaygýn olan adölesan gebeliði küresel bir saðlýk sorunudur. Dünya Saðlýk Örgütü'ne göre, geliþmekte olan bölgelerde her yýl yaklaþýk 16 milyon adölesan doðum yapmaktadýr ve bunlarýn 2,5 milyonu 16 yaþýn altýndadýr. Kadýn ve anne saðlýðý söz konusu olduðunda bu grubun hem fizyolojisi hem de toplumdaki rolü açýsýndan dezavantajlý olmasý saðlýk açýsýndan olumsuz sonuçlar doðurmaktadýr. Adölesan gebelikler de dahil olmak üzere birçok olumsuz sebepten kaynaklanan anne ölümleri, saðlýk hizmetlerinin kalitesinin deðerlendirilmesinde önemli bir göstergedir. Anne ölümlerinin %94’ü geliþmekte olan ülkelerde meydana gelmekte ve önlenebilir niteliktedir. Bu derlemede dünyada ve Türkiye’deki doðurganlýk istatistikleri ve anne ölümleri ele alýnacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Anne Ölümleri, Adölesan, Doðurganlýk, Kadýn saðlýðý, Doðurganlýk Hýzý
|
