Ebelik, profesyonel bir meslek olarak tarih boyunca çok sayýda farklý sosyal ve kültürel faktörlerden etkilenmiþtir. Ebeler, dünya çapýnda kadýn saðlýðýndan birinci derece sorumlu saðlýk profesyonelleridir. Bu nedenle ebeler profesyonel bir saðlýk bakým hizmeti sunmak için alanýyla ilgili güncel bilgi ve yeteneklere sahip olmalý, riskli durumlarý en erken dönemde saptayabilmeli ve müdahalede edebilmelidir. Son yýllarda dünyada, kadýnlarýn kaliteli ebelik bakým hizmetlerine eriþimi, gebelik ve doðum sýrasýnda mümkün olan en iyi saðlýk hizmetlerinden yararlanma hakký vurgulanmaktadýr.
Antepartum, intrapartum ve postpartum dönemlerde kadýna bakým vermede üç farklý bakým modeli benimsenmiþtir. Bunlar ebe liderliðinde bakým modeli, týbbi bakým modeli ve paylaþýlan bakým modelidir. Ebe liderliðinde bakým modelinde kadýna verilen saðlýk bakým hizmetleri ebeler tarafýndan yürütülürken týbbi bakým modelinde kadýnlara sunulan saðlýk bakým hizmetlerinde kadýn doðum uzmanlarý aktif rol oynamaktadýr. Paylaþýlan bakým modelinde ise sorumluluk ebeler ve kadýn doðum uzmanlarý arasýnda paylaþýlmaktadýr.
Ebe liderliðinde bakým kadýn merkezli bir bakým modelidir ve birçok geliþmiþ ülkede ebe liderliðinde bakým modeli benimsenmiþtir. Ebe liderliðinde bakým modelinin diðer bakým modellerinden farklarýný, avantajlarýný bilmek, ebe liderliðinde bakým modelinin geliþtirilmesi ile ilgili detaylý bilgi sahibi olmak, ülkemizde sunulan bakým hizmetlerinin kalitesi ve etkinliðinin tartýþýlmasý açýsýndan son derece önemlidir. Bu literatür taramasý ebe liderliðinde bakým modelinin detaylý olarak incelenmesi ve on üç farklý ülkede antepartum, intrapartum ve postpartum dönemlerde kadýnlara sunulan saðlýk bakým hizmetlerinde benimsenen bakým modellerinin karþýlaþtýrýlmasý amacýyla yapýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: ebelik, bakým modeli, ebe liderliðinde bakým, gebelik, doðum
|