Diyabet; insulin salgýlanmasýnda veya kullanýmýnda bozuklukla oluþan hiperglisemi ile karakterize kronik endokrin hastalýðýdýr. Ayný zamanda kronik hiperglisemi nedeniyle metabolizmanýn bozulduðu klinik tablodur (Türkmen ve ark., 2015). Gestasyonel diyabet; ilk kez gebelikte ortaya çýkan glukoz intoleransýdýr (Þen ve ark., 2008).
Büyüyen fetüse yeterli enerjiyi saðlayabilmek için gebelikte maternal metabolik deðiþiklikler görülmektedir. Gebeliðin erken dönemlerinde, human koriyonik gonadotropin (hCG), östrojen ve progesteron artar, östrojen ve progesteron pankreasýn beta hücrelerinin hiperplazisini stimüle eder. Ýnsülin salýnýmý artar ve kan glukoz düzeyi azalýr. Bu dönemde bulantý kusma olmasý nedeniyle yeterince beslenilmediðinde insülinin azalmasýna neden olur. Plasentanýn geliþtiði dönemde ise insüline direnç oluþturan human plasental laktojen (hPL) ve östrojen plasentadan salgýlanýr. Gebelik, insülin duyarlýlýðýnda azalma nedeniyle diyabetojenik bir ortam hazýrlamaktadýr. Saðlýklý pankreas insülin salgýsýný arttýrarak yanýt verir ancak pankreas yeterli insülini üretemiyorsa hiperglisemi ortaya çýkar ve gestasyonel diyabete neden olmaktadýr. (Türkmen ve ark., 2015)
GDM gebelikteki en yaygýn metabolik hastalýktýr. Özellikle obez ve ileri yaþ gebeliklerde görülme oraný gittikçe artmaktadýr. Gestasyonel diyabeti olan gebelerin prenatal bakýmda izlemi çok önemlidir. Özellikle anne ve fetus üzerinde mortalite ve morbiditeye neden olmaktadýr. Bu baðlamda hemþireler gestasyonel diyebeti olan gebelerin düzenli olarak prenatal bakýma gelmelerinin önemini vurgulamalý, kan þekeri takibini ev ortamýnda nasýl yapabileceðini öðretmeli, egzersizin ve düzenli beslenmenin önemini vurgulamalý, riskler öðretilmeli ve gerekli durumlarda hastaneye baþ vurmularý konusunda eðitimler vermelidir.
Anahtar Kelimeler: Gestasyonel Diyabet, Prenatal bakým, Hemþirelik
|
