GÝRÝÞ: Gebe kadýnlarýn doðum sýrasýnda saðlýk personeli tarafýndan insanlýk dýþý muameleye maruz kalmasý, gereksiz ve ihmalkar týbbý uygulamalar, zorbalýk, baský, özerklik kaybý ve serbestçe karar verebilme kabiliyetinin alýnmasý obstetrik þiddet olarak ifade edilmektedir. Doðum sýrasýnda uygulanan þiddet insan haklarýnýn ihlalini içeren ciddi bir ve bir halk saðlýðý sorunudur. Dünya Saðlýk Örgütü (2014) birçok kadýnýn, doðum sýrasýnda saygýsýz, küfürlü veya ihmalkâr muamelelere maruz kaldýðýný belirtmiþtir.
Amaç: Bu derlemenin amacý dünyanýn çeþitli ülkelerinde sýkça görülen, obstetrik þiddet konusunu literatür doðrultusunda incelemektir. Güvenli doðum ortamý, doðum sýrasýnda saygý görme gibi insancýl uygulamalarý, sosyal destekleri içermelidir. Da Silva ve ark. (2014) Brezilya'da obstetrik þiddeti üç farklý kategoride sýnýflandýrýlan cinsiyete dayalý bir þiddet türü olarak nitelendirmiþtir. Bu üç kategori; doktorlar, hemþireler ve diðer saðlýk personeli tarafýndan þiddet içeren ve agresif konuþmalar; gereksiz/ihmalkâr týbbi prosedürler; yetersiz fiziksel imkanlar, ekipman, ortam gibi kurumsal yetersizliklerdir. Bunun yanýnda kadýnlar epizyotomi, týbbý prosedürler gibi durumlarýn anestezi olmadan uygulandýðýný, uygunsuz pelvik muayene yapýldýðýný, dayak ve doðum aðrýlarý sýrasýnda sözlü taciz, baðýrma ve küfüre maruz kaldýklarýný bildirmiþlerdir. Obsterik þiddete maruz kalan kadýnlarýn, fiziksel, psikolojik, cinsel iyiliklerinin ve yaþam kalitelerinin olumsuz yönde etkilendiði tespit edilmiþtir. Doðum sýrasýnda þiddetin bir insan haklarý ihlali olduðunun ortaya çýkmasý üzerine bazý ülkeler obstetrik þiddetin suç olduðuna dair yasalar kabul etmiþlerdir. Yasalara raðmen Venezuella, Arjantin, Meksika, Güney Afrika, Hindistan gibi ülkelerde bu yasalarýn uygulanmasýnda ciddi sorunlar vardýr.
Sonuç: doðum sürecinde yaþanabilen bu tür davranýþlar ortaya çýkarýlmalýdýr. Bu konuda cezai yasalar ve politikalar oluþturulmalýdýr. Doðum sýrasýnda saygýlý annelik bakýmý ve kötü muamelenin önlenmesi konusunda saðlýk personeline eðitim yapýlmalýdýr.
Anahtar Kelimeler: Doðum Eylemi, Obstetrik Þiddet, Saðlýk Personeli
|
