Amaç: Bu araþtýrma ile Saðlýk Bilimleri Fakültesi öðrencilerinin Human Papillomavirüs (HPV) enfeksiyonu ve aþýlamasý ile ilgili bilgi düzeyleri ve saðlýk inançlarýnýn belirlenmesi amaçlanmýþtýr.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu çalýþma, Nisan-Haziran 2019 tarihleri arasýnda bir kamu üniversitesinin Saðlýk Bilimleri Fakültesi’nde yürütülmüþtür. Araþtýrma kapsamýnda 837 öðrenci ile görüþülmüþtür. Verilerin toplanmasýnda “Katýlýmcý Tanýlama Formu”, “Human Papillomavirüs (HPV) Enfeksiyonu Bilgi Skalasý” ve “Human Papilloma Virüs Enfeksiyonu ve Aþýlamasýna Ýliþkin Saðlýk Ýnanç Modeli (SIM) Ölçeði” kullanýlmýþtýr.
Araþtýrma verileri SPSS 22.00 ile iþlenmiþtir. Verilerin normal daðýlýma uygunluðu tek örnek Kolmogorov-Smirnov testi ile deðerlendirilmiþ, tanýmlayýcý istatistikler; kesikli veriler için sayý ve yüzde, sürekli veriler için ortalama+standart sapma olarak gösterilmiþtir. Karþýlaþtýrmalý istatistiklerde, sürekli verilerin karþýlaþtýrmalarýnda Pearson korelasyon testi, iki grup arasý karþýlaþtýrmalar için Mann-Whitney U testi, ikiden fazla gruplarda Kruskal-Wallis testi kullanýlmýþtýr. Kruskal-Wallis analizi sonucunda fark bulunduðu durumlarda farklýlýk kaynaðý Bonferroni düzeltmeli Mann-Whitney U testi ile araþtýrýlmýþtýr. Tüm analizler için yanýlma düzeyi 0.05 olarak belirlenmiþtir.
Bulgular: Araþtýrma kapsamýndaki öðrencilerin %34.2’si ebelik, %65.8’i hemþirelik bölümünde öðrenim görmektedir ve %88.8’i kadýndýr. Öðrencilerin yaþ ortalamasý 21±1.6’dýr. Öðrencilerin %72.4’ü daha önce HPV aþýsýný duyduðunu ve %50.2’si HPV aþýsýný duyduklarý kaynaðýn saðlýk personeli olduðunu ifade etmiþlerdir. Öðrencilerin HPV Enfeksiyonu Bilgi Skalasý puan ortalamasý on puan üzerinden 4.2±2.9 olup, yaþ ve sýnýf düzeyi ile HPV Enfeksiyonu Bilgi Skalasý puan ortalamasý arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir fark bulunmuþtur (p<0.05). Üçüncü ve dördüncü sýnýf öðrencilerinin HPV enfeksiyonu ve aþýlanmaya iliþkin bilgi düzeyi, birinci ve ikinci sýnýf öðrencilere göre daha yüksektir. Ayný zamanda yaþ artýkça HPV enfeksiyonu ve aþýsýna iliþkin bilgi düzeyi artmaktadýr.
Öðrencilerin HPV Enfeksiyonu ve Aþýlamasýna Ýliþkin Saðlýk Ýnanç Modeli Ölçeði duyarlýlýk, ciddiyet, yarar ve engel algýsý alt boyutlarý puan ortalamalarý sýrasýyla 2.5±0.8, 2.7±0.8, 2.5±0.7, 2.3±0.6’dýr. Öðrencilerin HPV enfeksiyonu ve aþýlamasýna iliþkin Saðlýk Ýnanç Ölçeði ciddiyet algýsý (r=0.541, p<0.001), duyarlýlýk algýsý (r=0.489, p<0.001), yarar algýsý (r=0.538, p<0.001) ve engel algýsý (r=0.327, p<0.001) alt boyutlarý puanlarý ile HPV Enfeksiyonu Bilgi Skalasý toplam puaný arasýnda pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlý bir iliþki bulunmuþtur. Öðrencilerin HPV enfeksiyonu ve aþýlanmasýna iliþkin bilgi düzeyleri arttýkça HPV enfeksiyonu ve aþýlanmasýna iliþkin duyarlýlýk, ciddiyet ve yarar algýlarý artarken engel algýlarý azalmaktadýr. Ayrýca sýnýf düzeyi ile HPV enfeksiyonu ve aþýlanmaya iliþkin SIM alt ölçekleri puan ortalamalarý arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir fark bulunmuþtur (p<0.001). Üçüncü ve dördüncü sýnýf öðrencilerinin, birinci ve ikinci sýnýf öðrencilerine göre HPV enfeksiyonu ve aþýlanmaya iliþkin duyarlýlýk, ciddiyet ve yarar algýlarýnýn daha yüksek olduðu belirlenmiþtir. Öðrencilerin yaþý ile SIM yarar, duyarlýlýk ve ciddiyet algýsý alt ölçekleri toplam puaný arasýnda pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlý bir iliþki bulunmuþtur (p<0.001). Yaþ artýkça HPV enfeksiyonu ve aþýsýna iliþkin yarar, ciddiyet, duyarlýlýk algýsý artmakta, engel algýsý azalmaktadýr.
Sonuç: Araþtýrma kapsamýndaki öðrencilerin HPV enfeksiyonu ve aþýlanmasýna iliþkin bilgi düzeylerinin düþük olduðu saptanmýþtýr. Bununla birlikte öðrencilerin SIM alt ölçekleri puan ortalamalarý orta düzeydedir. Öðrencilerin HPV enfeksiyonunu ciddiye alma, bir tehdit olarak algýlamalarý ve HPV aþýsýnýn yararlýlýðýna iliþkin algýlarý orta düzeydedir. Ancak öðrencilerin sýnýf düzeyi ve yaþý arttýkça HPV enfeksiyonu ve aþýlanmaya iliþkin bilgi düzeyi artmakta ve saðlýk inanç algýlarý yükselmektedir. Bu kapsamda eðitim müfredatýnda HPV enfeksiyonu ve aþýlama ile ilgili konulara daha fazla yer verilmesi önemlidir. Ayrýca sosyal medya organlarýnýn saðlýk profesyonelleri ve eðitimciler tarafýndan öðrencilerin bilgilendirilmesi amacýyla kullanýlmasýnýn öðrencilerinin bu konu ile ilgili güncel bilgiye sahip olmalarýna katký saðlayacaðý ve bu durumunda saðlýk inançlarý üzerinde olumlu bir etki oluþturacaðý düþünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Human Papilloma Virüs, HPV Aþýlarý, Saðlýk Ýnancý
|
