Human papilloma virüs (HPV), cinsel yolla bulaþan ve dünya genelinde en yaygýn görülen enfeksiyondur. Cinsel yönden aktif kiþilerin neredeyse hepsi yaþamlarýnýn bir döneminde HPV enfeksiyonuna maruz kalmaktadýr. Çoðu HPV enfeksiyonu asemptomatiktir ve kendiliðinden geçer ancak tekrarlayan ve inatçý enfeksiyonlar morbidite ve mortaliteye neden olmaktadýr. HPV’nin 200 farklý genotipi vardýr; HPV 16 ve HPV 18 enfeksiyonlarýnýn onkojenik etkilere sahip yüksek riskli suþlar olduðu bilinmektedir. Neredeyse bütün servikal kanserlerin HPV enfeksiyonu ile iliþkili olduðu bilinirken HPV ayrýca; kadýn ve erkeklerde görülen anogenital kanser (vulvar, vajinal, anal ve penial), baþ ve boyun kanserleri ya da genital siðiller ve diðer kanser türleri ile iliþkilendirilebilmektedir. HPV enfeksiyonun neden olduðu kanserler aþý ile önlenebilmektedir. Dünya Saðlýk Örgütü (DSÖ), HPV 16 ve HPV 18 enfeksiyonlarýna karþý koruyan aþýlarý önermektedir. Yaþlarý 9-26 arasýnda olan tüm erkek ve kadýnlarýn aþýlanmasý gerekmektedir. HPV aþýlarýnýn tam baðýþýklýk saðlamasý için 9-14 yaþ arasýndaki kiþilere 2 doz, 15-26 yaþ arasýndaki erkeklere ve 15-45 yaþ arasýndaki kadýnlara 3 doz yapýlmasý gerekmektedir. Klinik çalýþmalardan elde edilen bilimsel kanýt eksikliði nedeniyle HPV aþýlarýnýn gebelikte yapýlmasý önerilmemektedir ancak aþýlamadan önce gebelik testi de yapýlmamaktadýr. Aþý yanlýþlýkla gebelikte uygulandýðýnda sonraki dozlarýn gebelikten sonra yapýlmasý önerilmektedir; HPV aþýsý emziren kadýnlarda kontrendike deðildir. Dünyada lisanslý üç profilaktik HPV aþýsý bulunmaktadýr. 4vHPV/Gardasil 2006’dan beri, 2vHPV/Cervarix 2007’den ve 9vHPV/Gardasil-9 2014’den beri kullanýlmaktadýr. Geliþmiþ ülkelerin çoðunda rutin aþý takviminde olan HPV aþýsý, ülkemizde ulusal aþý takviminde deðildir ve ücretlidir. Bu çalýþmada, HPV enfeksiyonunu önleyebilen HPV aþýsý hakkýnda bilgi verilmesi amaçlanmaktadýr. (Bu çalýþma birinci sýrada yer alan yazarýn tezinden üretilmiþtir. ORCID NO: 0000-0002-6149-8776)
Anahtar Kelimeler: HPV Enfeksiyonu, Serviks Kanseri, HPV Aþýlarý
|