Bu araþtýrma, kýrsal alanda yaþayan kadýnlarýn üreme saðlýðýný korumaya iliþkin bilgi, tutum ve davranýþlarýný saptamak; belirlenen sorunlar doðrultusunda, akran eðitimi ilkeleri göz önüne alýnarak hazýrlanan bir eðitim modeli geliþtirmek ve bu modelin etkinliðini deðerlendirmek amacý ile yapýlmýþtýr.
Çalýþmada kadýnlarýn üreme saðlýðý profilinin belirlendiði bölümde tanýmlayýcý ve kesitsel, üreme saðlýðý akran eðitimi giriþiminin etkisinin deðerlendirildiði bölümde yarý-deneysel araþtýrma tasarýmý kullanýlmýþtýr. Çalýþma 1 Haziran - 15 Aralýk 2013 tarihleri arasýnda kýrsal alanda hizmet veren bir saðlýk evinde yürütülmüþtür. Araþtýrmada örneklem seçimine gidilmemiþ, araþtýrmanýn yapýldýðý tarihlerde köyde yaþayan ve araþtýrmaya alýnma kriterlerine uyan 117 kadýn araþtýrma kapsamýna alýnmýþtýr.
Verilerin toplanmasýnda, kadýnlarýn üreme saðlýðýna iliþkin bilgi, tutum ve davranýþlarýný deðerlendirmek için Soru Formu, Üreme Saðlýðý Bilgi Testi ve Evli Kadýnlarýn Üreme Saðlýðýný Koruyucu Tutumlarýný Belirleme Ölçeði kullanýlmýþtýr. Bu formlar, kadýnlarýn bilgilendirilmiþ onamlarý alýnarak doldurulmuþtur.
Elde edilen veriler SPSS paket programýnda deðerlendirilmiþtir. Verilerin analizinde yüzdelik daðýlýmý, aritmetik ortalama, baðýmlý gruplarda Ki-kare testi (McNemar testi), baðýmlý gruplarda t testi ve Wilconson testi kullanýlmýþtýr.
Araþtýrma kapsamýndaki kadýnlarýn %38.5’i 39-49 yaþlarý arasýnda, %77.8’i ilkokul mezunu, %63.2’si geniþ aile ortamýnda yaþamaktadýr. Gebelikten korunma oraný yüksek olmakla birlikte en çok kullanýlan yöntem geri çekmedir.
Kadýnlara uygulanan akran eðitimi giriþiminin etkinliði deðerlendirildiðinde; akran eðitimi giriþimi öncesine göre, kadýnlarýn üç ay sonra Kadýn Saðlýðý Bilgi Testi, Toplam Ölçek Puaný ve Genital Yol Enfeksiyonlarýndan Korunma, Üreme Saðlýðýný Ýlgilendiren Konularda Doktora Gitme, Üreme Organ ve Meme Kanserinden Korunma, Üreme Saðlýðýný Korumaya Yönelik Genel Saðlýk Davranýþlarý ölçek alt boyutlarý arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlýdýr (p=0.00). Ancak, Ýstenmeyen Gebeliklerden Korunma ölçek alt boyutunda ise bir deðiþiklik olmamýþtýr.
Sonuç olarak, kýrsal alanda yaþayan kadýnlarýn üreme saðlýðýný korumaya yönelik bilgi, tutum ve davranýþlarýnýn yetersiz olduðu ve uygulanan “Üreme Saðlýðý Akran Eðitimi Modeli’nin” 15-49 yaþ grubu kýrsal alanda yaþayan kadýnlarýn koruyucu üreme saðlýðý davranýþlarýný geliþtirmede etkili bir yöntem olduðu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Üreme saðlýðý, Akran eðitimi, Kadýn, 15-49 yaþ
|
