Menopoz, Dünya Saðlýk Örgütü’nün (DSÖ) tanýmýna göre “Ovaryum aktivitesinin yitirilmesi sonucunda menstürasyonun kalýcý olarak sonlanmasýdýr’’. Dünya çapýnda ortalama menopoz yaþý 52 olarak bilinmektedir. Ülkemizde ise TNSA-2018 verileri doðrultusunda menopoza giren kadýnlarýn %45,1’i 48-49, %31,2’si 46-47 ve %15,9’u 44-45 yaþ aralýðýnda olduðu bildirilmiþtir. Bu dönemde kadýnlarda östrojen hormonunun azalmasýyla iliþkili olarak hormonal, fiziksel ve duygusal deðiþiklikler meydana gelmektedir. Buna baðlý olarak erken dönemde; sýcak basmasý, terleme, çarpýntý, baþ aðrýsý, uykusuzluk gibi vazomotor semptomlar, kas-kemik aðrýlarý, halsizlik, depresyon, dikkat kaybý, unutkanlýk, libido azalmasý gibi rahatsýzlýklar, vajinal atrofi ve üriner problemleri geç dönemde ise osteoporoz, kardiyovasküler hastalýklar ve kanserin görülme oranlarýnda artýþ gözlendiði bilinmektedir. Bu derlemede amaç menapoz döneminde kanýt temelli güncel yaklaþýmlarýný açýklamak ve son geliþmeleri literatür doðrultusunda incelemektir. Kadýnlar menopoz semptomlarýný yönetmede kanýt temelli yaklaþýmlardan olan Tamamlayýcý ve Alternatif Tedavi (TAT) yöntemlerine baþvurmaktadýrlar. Kadýnlarýn yaþam ve diyet deðiþiklikleri, fitoterapi, yoga, akupunktur ve daha birçok farklý TAT yöntem kullanýmýnýn menopoz dönemindeki problemleri en aza indirgeme ya da tamamen ortadan kaldýrmada etkili olduðu belirtilmektedir. Kadýnlarýn yaþam kalitesinin korunmasý ve sürdürülmesi en önemli hedeflerden biridir. Bu hedefe ulaþmada saðlýk profesyonellerinden ebelere büyük sorumluluklar düþmektedir. Ebeler menapoz döneminde kadýnlarda kullanýlan bu yaklaþýmlar hakkýnda bilgi sahibi olmalý ve kadýnýn yaþam kalitesini en üst düzeye çýkarmalýdýr.
Anahtar Kelimeler: Menapoz, Kadýn, Güncel Yaklaþým, Tamamlayýcý ve Alternatif Týp
|