Amaç: Bu araþtýrma ile menopoz dönemindeki kadýnlarýn yaþadýklarý sorunlar ve baþ etme yöntemlerinin belirlenmesi amaçlanmýþtýr.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu çalýþma, bir eðitim araþtýrma hastanesinin menopoz polikliniðinde yürütülmüþtür. Araþtýrma kapsamýnda menopozda olan 204 kadýn ile görüþülmüþtür. Verilerin toplanmasýnda “Katýlýmcý Tanýlama Formu”, “Menopoz Semptomlarý Deðerlendirme Ölçeði (MSDÖ)” ve “Menopozla Baþ Etme Yöntemlerini Belirleme Formu” kullanýlmýþtýr. Araþtýrma verileri SPSS 22.0 ile iþlenmiþtir. Verilerin normal daðýlýma uygunluðu tek örnek Kolmogorov-Smirnov testi ile deðerlendirilmiþ, tanýmlayýcý istatistikler için sayý, yüzde ve ortalama+standart sapma kullanýlmýþtýr. Karþýlaþtýrmalý istatistiklerde, Baðýmsýz Örneklem t testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi-ANOVA kullanýlmýþtýr. ANOVA sonucunda fark bulunduðu durumlarda farklýlýk kaynaðý Tukey testi ile araþtýrýlmýþtýr. Ayrýca iki sürekli deðiþken arasýndaki iliþkinin belirlenmesinde Pearson korelasyon testi kullanýlmýþtýr. Tüm analizler için yanýlma düzeyi 0.05 olarak belirlenmiþtir.
Bulgular: Araþtýrma kapsamýndaki kadýnlarýn menopoz yaþý ortalamasý 46.7±5.3 olup %71.6’sýnýn 45-55 yaþlarý arasýnda menopoza girdiði saptanmýþtýr. Kadýnlarýn %7.4’ünün menopoza yönelik hormon tedavisi aldýðý belirlenmiþtir. Araþtýrma kapsamýndaki kadýnlarýn Menopoz Semptomlarý Deðerlendirme Ölçeði toplam puan ortalamasý 17.6±8.8 olup, alt ölçekleri puan ortalamalarý; somatik þikâyetler alt ölçeði için 7.1±3.7, psikolojik þikâyetler alt ölçeði için 6.9±4.3 ve ürogenital þikâyetler alt ölçeði için 3.4±3.0 olarak hesaplanmýþtýr. Kadýnlarýn yaþlarý ile psikolojik þikayetler (r=-0.152, p<0.001), ürogenital þikayetler (r=-0.233, p<0.001) alt ölçekleri ve menopoz semptomlarý deðerlendirme ölçeði toplam puaný (r=-0.176, p<0.001) arasýnda negatif yönde istatistiksel olarak anlamlý bir iliþki bulunmuþtur. Kadýnlarýn yaþý arttýkça menopoza iliþkin psikolojik ve ürogenital sistem þikayetleri daha az görülmektedir. Kadýnlarýn eðitim düzeyi ile menopoz semptomlarý deðerlendirme ölçeði toplam puaný ve somatik þikayetler alt ölçeði puaný arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir fark bulunmuþtur (p<0.05). Buna göre üniversite ve üzeri eðitime sahip olan kadýnlarýn, ilkokul mezunu kadýnlara göre menopoza iliþkin þikayetlerinin þiddeti daha az olup, yaþam kaliteleri daha az etkilenmektedir (F=3.181, p=0.025). Ayrýca ilkokul mezunu kadýnlarýn, ortaokul mezunu kadýnlara göre somatik þikayetleri daha fazladýr (F=4.402, p=0.005). Kadýnlar menopoz döneminde sýklýkla sýcak basmasý, terleme (%68.6), genel performansta azalma, hafýzada zayýflama (%67.7), sinirli olma (%60.8), uyku sorunlarý (%47.1) ve cinsel sorunlar (%35.8) gibi sýkýntýlar yaþadýklarýný belirtmiþtir.
Sonuç: Araþtýrma kapsamýndaki kadýnlarýn menopoz döneminde birçok sisteme yönelik sorunlar yaþadýðý ve menopozal semptomlarýn kadýnlarýn yaþamýný çok yönlü olarak etkilediði saptanmýþtýr. Yaþ ve eðitim düzeyi arttýkça menopoza iliþkin yaþanan semptomlarýn þiddetinin azaldýðý ve kadýnlarýn yaþam kalitelerinin daha az etkilendiði görülmüþtür. Menopozal semptomlarýn kadýn saðlýðýna etkisinin belirlenmesi, bu dönemde yaþanan sorunlar ve baþ etme yöntemlerine özgü eðitim ve danýþmanlýk hizmetlerinin planlanmasý ve bakým hedeflerinin belirlenmesini saðlayacaktýr. Böylelikle kadýnlar menopozal dönemde yaþadýklarý sorunlarla baþ edebilecek ve saðlýklarýný etkili bir þekilde sürdürebileceklerdir.
Anahtar Kelimeler: Menapoz Dönemi, Sorunlar, Baþetme
|
