Menstrual kanamanýn ilk günü ile bir sonraki kanamanýn ilk günü arasýndaki dönem olan insan menstrüasyon döngüsü, tipik olarak 25-35 gün sürer. Menstrual döngü, kabaca foliküler ve luteal faz olmak üzere iki aþamaya ayrýlýr. Döngünün ilk aþamasý olan foliküler faz, adet kanamasýnýn birinci gününde baþlar ve ovülasyon ile sonlanýr. Bunu takiben luteal faz baþlar. Foliküler fazda; östrojen, luteinleþtirici hormon ve folikül uyarýcý hormon seviyeleri artýþ gösterirken, luteal fazda östrojen ve progesteron hormon seviyeleri artýþ gösterir. Yapýlan bazý çalýþmalarda menstrual döngü boyunca hormon seviyelerindeki bu deðiþimlerin hem uyku kalitesini hem de iþtah düzeyini etkilediði gösterilmiþtir. Menstrual döngü boyunca uyku evrelerinde de farklýlar olduðu belirlenmiþtir. Luteal fazda REM uyku süresinin progesteron ve östradiol seviyeleri ile negatif iliþkili olduðu, bu dönemde REM uyku süresinin daha kýsa olduðu belirlenmiþtir. Öznel uyku kalitesinin, premenstrual evrede ve menstrüasyon sýrasýnda daha kötü olabildiði belirtilmektedir. Ayrýca, luteal fazda uyku dengesizliði görüldüðü ve bunun uyku kalitesinin düþmesine neden olabileceði öne sürülmüþtür. Endokrin sistemler hem uykudan hem de endojen sirkadiyen ritimlerden etkilenir. Menstrual dönemin farklý aþamalarýnda yaþanan hormonal deðiþimlerin, bireylerin beslenme alýþkanlýklarýný ve iþtahý etkileyebilmektedir. Östradiolün besin alýmýný engellediði, progesteronun ise iþtah ve besin alýmýný artýrýcý etkileri olabileceði belgelenmiþtir. Deðiþen iþtah düzeyinin besin seçimlerini etkileyebildiði ve bunun obezite riskini artýrabileceði düþünülmektedir. Bu derleme makalede, menstrüasyon döngüsü boyunca uyku kalitesi ve iþtah düzeyinde gerçekleþen deðiþimler güncel bilgiler ýþýðýnda incelenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Menstrüasyon, Uyku Kalitesi, Ýþtah, Beslenme, PMS
|
