Otizm, DSM-5’te sosyal iletişim ve etkileşimdeki kýsýtlýlýk (sosyal-duygusal kýsýtlýlýk, sözel olmayan iletişimdeki kýsýtlýlýk ve akran ilişkisini başlatma veya sürdürmedeki zorluklar) ve sýnýrlý, tekrarlayýcý ilgi alanlarý ve aktiviteler (tekrarlayýcý motor hareketler, nesne kullanýmý ya da konuşma, aynýlýkta ýsrar, rutinler, kýsýtlý ilgi alanlarý ve artmýş ya da azalmýş duyusal ilgi ya da tepkiler) olarak tanýmlanmaktadýr. Otizm, çocukluk döneminde kendini gösteren ve bireyin tüm yaþamý boyunca devam eden sosyal etkileþim ve iletiþim alanýnda yaþanan zorluklarý ve geliþimsel gerilikleri ifade etmektedir. Yaþamýn ilk üç yýlýnda dil problemleri, içe kapanma, tekrarlayýcý hareketler ve iliþkilerde sýnýrlýlýk gibi özelliklerle ortaya çýktýðý belirtilen otizmin hayat boyu devam eden geliþimsel bir durum olduðu göz önünde bulundurulduðunda hem bireylerin hem de ailelerinin bu süreçten etkilenmesi kaçýnýlmazdýr. Söz konusu bu özellikler, diðer insanlarýn otizmli bireyleri garip ve tuhaf olarak tanýmlanmalarýna neden olabilmektedir. Sosyal etkileþimdeki yetersizlikler ile karakterize olan otizmli bireylerin davranýþsal ve iletiþim becerilerindeki eksiklikleri, bu bireylerin ve ailelerinin toplumla bütünleþebilmelerinde güçlükler yaþamalarýna neden olabilmektedir. Otizm farkýndalýðý olan kiþilerin, otizmli bireylere ve ailelerine yaklaþýmýn daha yapýcý olduðu bilinmektedir. Otizme yönelik farkýndalýðýn artmasý hem otizmli bireylere hem ailelerine sosyal çevre açýsýndan oldukça katký saðlayacaktýr. Bu baðlamda bu çalýþmanýn amacý otizme yönelik toplumsal farkýndalýðýn nasýl arttýrýlacaðý üzerine durmaktýr. Çalýþmanýn toplumsal duyarlýlýðý arttýrmak ve olumsuz tutumlarý ortadan kaldýrmak adýna yapýlacak diðer çalýþmalar açýsýndan yol gösterici olacaðý düþünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Otizm, otizmli birey ve aileleri, toplumsal farkýndalýk
|
