GÝRÝÞ: Polikistik over sendromu (PKOS), birçok genetik ve çevresel etmenin etkili olduðu endokrin bozukluktur. PKOS reprodüktif dönemdeki kadýnlarýn %7-15’ sinde görülmektedir. Kýsa dönemde; menstrüel disfonksiyon, hirsutizm, alopesi, akne; uzun dönemde ise metabolik sendrom, tip 2 DM (diabetes mellitus), insülin direnci, kardiovasküler hastalýk, dislipidemi, obezite, obstrüktif uyku apnesi, depresyon, infertilite, gebelik kaybý ve endometrial neoplaziler gibi birbiriyle iliþkili ciddi morbiditelere yol açabilir.
AMAÇ: Bu derleme, PKOS’da kanýta dayalý uygulamalarý literatür doðrultusunda incelemek amacýyla yapýlmýþtýr.
BULGULAR: Polikistik over sendromunun deðerlendirilmesi ve yönetimi için 2018’de National Health and Medical Research Council tarafýndan bir çalýþma yapýlmýþtýr. Bu çalýþmaya göre PKOS taný kriterleri 3 baþlýkta incelenmiþtir. Birincisi düzensiz sikulus, ikinci hiperandrojenizm, üçüncü ise sadece düzensiz siklus veya sadece hiperandrojenizmin bulunmasý olarak belirlenmiþtir. Tedavi hedefleri hiperandrojenizmin kontrol edilmesi, menstrüel disfonksiyonun düzeltilmesi ve fertilitenin saðlanmasý þeklinde sýralanabilir. PKOS'da yumurtlama indüksiyonu için ilk tedavi, vücut bileþimini (BMI, vücut aðýrlýðý ve bel kalça oraný), hiperandrojenizm ve insülin rezistansýný iyileþtirmeyi amaçlayan yaþam tarzý müdahalesini içerir. Tartýþmalý olsa da, yaþam biçimi modifikasyonuna metformin eklendiðinde daha iyi vücut aðýrlýðý kontrolü bildirilmiþtir. Yaþam tarzý deðiþikliði hipokalorik diyet ve fiziksel egzersizden oluþur. Psikolojik destek de büyük önem taþýr. Bariatrik cerrahi, BMI ≥ 40 kg / m2 veya ≥ 35 kg / m2 eþlik eden komorbiditeleri olan ve baþarýsýz olan kadýnlarda düþünülebilir.
SONUÇ: PKOS'un deðerlendirilmesi ve yönetimi için uluslararasý bir kanýta dayalý kýlavuzun geliþtirilmesi, PKOS'un psikolojik, metabolik ve üreme özelliklerinin ele alýnmasý, kanýta dayalý bakýmý saðlamak açýsýndan önem taþýmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Polikistik Over Sendromu, Kanýta Dayalý Uygulamalar, Hemþirelik
|
