Postpartum dönem; doðum eyleminin sonlanmasýyla baþlayýp ortalama 6 hafta süren, tüm organ ve sistemlerde çeþitli deðiþiklikler meydana getiren, deðerlendirmenin eksiksiz yapýlýp, riskli durumlara karþý son derece dikkatli davranýlmasý gereken bir dönemdir. Önlenebilir anne ölüm nedenlerinin baþýnda gelen postpartum kanama, doðum sonrasý kadýnýn hayatýný tehlikeye atan obstetrik kanamalar olarak tanýmlanýr ve meydana gelme süresi açýsýndan erken ve geç olarak sýnýflandýrýlýr. Plasentanýn ayrýlmasýyla damar uçlarýnýn myometrium ile sýkýþtýrýlmamasý sonucu meydana gelen atoni kanamalarý en sýk görülenidir. Atoni kanamalarýnda hemþirenin ve ebenin görevi hastayý dikkatli deðerlendirerek komplikasyon oluþmadan kanamaya son verilmesini saðlamaktýr. Kanamanýn tedavisi uterus masajý, bimanuel kompresyon, uterus tamponlanmasý gibi yöntemlerin yanýnda uterotonik ajanlar veya cerrahi yöntemlerle saðlanabilir. Doðumun 3. evresinin aktif yönetimi, doðumdan hemen sonra uterotonik kullanýlmasý, kordonun kontrollü çekilmesi ve plasenta doðduktan sonra uterus masajý yapýlmasý postpartum kanamanýn önlenmesinde temel ilkelerdir. Gerekli durumlarda ise histerektomi ya da küretaj yapýlýr. Erken postpartum kanamada izlem ve giriþimlerle kanamanýn kontrol altýna almasý saðlanýrken, geç postpartum kanamada acil müdahale ve tedaviye baþvurulur.
Postpartum kanama, multidisipliner ekip çalýþmasýna ihtiyaç duyan bir komplikasyondur. Kanamanýn önlenmesinde, fark edilmesinde ve yönetiminde kilit nokta hemþire/ebelerdir. Hemþire/ebeler kanamaya iliþkin riskli durumlarý travay sürecinde saptamalý, doðumdan sonra uterus, perine, batýn, varsa epizyotomi ve laserasyonlarý iyi deðerlendirmelidir.
Bu derlemenin amacý; postpartum dönemde meydana gelen kanamalarýn önlenmesinde hemþire/ebenin rolünü literatür doðrultusunda incelemektir.
Anahtar Kelimeler: Postpartum Dönem, Postpartum Kanama, Hemþirelik Giriþimleri, Doðum ve Kadýn Hastalýklarý.
|