Premenstrual sendrom (PMS), menstruel siklusun luteal fazýnda ortaya çýkan, menstruasyonun baþlamasýyla azalan ya da kaybolan, altta yatan bir psikiyatrik hastalýk olmaksýzýn rahatsýzlýk veren fiziksel, davranýþsal ve psikolojik semptomlarla kendini gösteren bir durumdur. PMS %80 oranýnda ve sýklýkla otuzlu yaþlarda görülen, kadýnlarýn genel saðlýk, yaþam kalitesi ile eþ ve aile iliþkilerini etkileyen önemli bir problemdir.
PMS semptomlarýný azaltmada çeþitli yöntemler kullanýlmaktadýr. Son zamanlarda akupresür de sýkça uygulanmaktadýr. Akupresür, vücudun kendi kendine iyileþtirici yeteneklerini harekete geçiren önemli þifa noktalarýna basmak için parmaklarý kullanan eski bir þifa sanatýdýr. Bu derlemede PMS tedavisinde uygulanan akupresür ile ilgili çalýþmalarýn bulgularý irdelenmiþtir. Akupresür serotonin seviyelerini düþürür, endorfin ve nöro-peptid Y'yi artýrýr, kas ve diðer dokularda bulunan sinirleri uyarýr ve endorfin ve diðer nöroendokrin hormonlarýn serbest kalmasýna yardýmcý olur. Ayrýca beyin ve omurilikteki aðrý sürecini deðiþtirebilir, vasküler ve baðýþýklýk faktörlerinin salýnýmýný uyarýr. PMS üzerine akupresürün etkisini inceleyen sýnýrlý sayýda çalýþma bulunmaktadýr. Literatürde akupresürün, PMS’nin fiziksel ve psikolojik semptomlarýný iyileþtirdiði, kaygý ve depresyonun ciddiyetini azalttýðý ve yaþam kalitesini iyileþtirdiði belirtilmektedir. LIV3 (kemiklerin birleþme noktasýndaki birinci ve ikinci ayaklar arasýnda ayaðýn dorsal yüzeyinde yer alan hepatik meridyen), LIV4’e (elin dorsal yüzeyinde baþparmak ve iþaret parmaðý arasýnda yaklaþýk olarak ikinci metakarpal kemiðin ortasýnda yer alan meridyen) ve plasebo (meridyen çizgisinde olmayan) noktalarýna yapýlan akupresür etkilerinin deðerlendirildiði bir çalýþmada, bu noktalara yapýlan akupresürün PMS semptomlarýný azalttýðý saptanmýþtýr.
PMS’nin kadýnlarýn yaþam kalitesini olumsuz etkilemesi ve akupresürün yaþam kalitesini artýrmasý nedeniyle, hemþirelerin akupresüre yönelik bilgi ve becerilerini geliþtirmeleri ve bu konuda danýþmanlýk vermeleri önemli olacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Premenstrual Sendrom, Akupresür, Hemþirelik, Eðitim, Danýþmanlýk, Tedavi
|
