Amaç: Hemþirelik kuramcýlarýndan Neuman Sistemler Modeli’nde bireylerin fizyolojik, psikolojik, geliþimsel, sosyokültürel ve spritüel olmak üzere beþ yaþam alanýnda stres yaþayabileceðini belirtmektedir. Gebelik herhangi bir risk olmasa dahi stresli bir süreç olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Eðer gebelikte riskli bir durum varsa gebelerin bu beþ yaþam alanýnda stres algýlarý artmaktadýr. Bu çalýþmanýn amacý riskli gebeliklerde algýlanan stresi belirlemek üzere Neuman Sistemler Modeli’nde belirtilen yaþam alanlarýna yapýlandýrýlmýþ bir ölçek geliþtirmektir.
Yöntem: Metodolojik bu çalýþma Türkiye'de bir üniversite hastanesinin kadýn doðum servis ve polikliniklerinde takip edilen 201 riskli gebe ile yürütülmüþtür. Çalýþmanýn verileri Kiþisel Bilgi Formu ve Riskli Gebeliklerde Algýlanan Stres Ölçeði deneysel formu kullanýlarak toplanmýþtýr. Oluþturulan 45 soruluk deneysel form 5 uzman tarafýndan deðerlendirilmiþ ve kapsam geçerlilik indeksi Davis tekniðine uygun olarak yapýlmýþtýr ve ölçüt olarak kabul edilen 0.80 deðerinin altýnda puan alan maddeler ölçekten çýkarýlmýþtýr. Elde edilen 39 maddelik taslak formla pilot uygulama yapýlmýþ ve anlaþýlmasý güç olan ifadeler düzenlenmiþtir. Ayrýca Ateþman okunurluk testi yapýlmýþ ve ilkokul mezunu gebelerin rahatlýkla anlayabileceði görülmüþtür. Bu deneysel form örneklem grubuna uygulanmýþtýr.
Bulgular: Araþtýrmanýn verileri SPSS V23 ile t testi, ANOVA, Mann Whitney U, Kruskal Wallis ve Spearman Rho korelasyonu gibi testler kullanýlarak analiz edilmiþtir. Analiz sonucunda Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) deðeri 0.746 ve Bartlett Bartlett test istatistiði 2346.6 (p<0,001) olarak elde edilmiþtir. Bu deðerlere göre toplam ölçek için faktör analizi yapmada örneklemin yeterli olduðu sonucuna varýlmýþtýr. 5 faktörlü olarak oluþturulan ölçeðin toplam varyansý açýklanma oraný %40.94 olarak tespit edilmiþtir. Riskli Gebeliklerde Algýlanan Stres Ölçeði’nden 4 madde çýkarýlarak cronbach alfa deðeri .86 olarak bulunmuþtur. Ölçeðin üç alt boyutundan Alfa güvenirlik katsayýsý en yüksek .85 olarak Psikolojik alan alt boyutunda belirlenmiþtir. Fizyolojik ve Sosyokültürel, geliþimsel, spritüel alan alt boyutlarýnýn Cronbach Alfa güvenirlik katsayý deðeri sýrasýyla; .67 ve .72 olarak tespit edilmiþtir. Dolayýsýyla üç alt boyut ve 35 madde içeren bir ölçek geliþtirilmiþtir.
Sonuç: Riskli Gebeliklerde Algýlanan Stres Ölçeði, riskli gebeliklerde gebelerin algýladýðý stresin deðerlendirilmesi için geçerli ve yüksek derecede güvenilir bir ölçektir.
Anahtar Kelimeler: Riskli Gebelik, Hemþirelik Bakýmý, Stres, Riskli Gebeliklerde Algýlanan Stres Ölçeði, Neuman’ýn Sistemler Modeli
|
