Emziren annelerin sütünden geçen ilaçlarýn bebekler üzerindeki olumsuz etkilerini ortaya koyarak bilinçlendirmeyi arttýrmak ve ilaç kullanýmýnda farkýndalýðý arttýrmayý amaçladýk.
Çalýþma pubmed, google akademik ve sciencedirect veri tabanlarý üzerinden emziren kadýnlarda ilaç uygulamalarý, anne sütünden geçen ilaçlarýn bebekler üzerindeki etkileri gibi anahtar sözcükler kullanýlarak taramalar yapýldý. Araþtýrmamýz yapýlan taramalar sonucu 2009’den bu yana yayýnlanan ve tam metnine ulaþýlan çalýþmalarýn derlenmesi ile hazýrlanmýþtýr.
Anne sütü, ilkel çaðlardan günümüze kadar uzanan mucizevi bir besin öðesi olarak özelliðini korumuþ ve sayýsýz makalelere ve araþtýrmalara konu olmuþtur. Amerikan Pediatri Derneði Birleþmiþ Milletler Çocuklara Yardým Fonu (UNICEF) ve Dünya Saðlýk Örgütü (DSÖ) ilk 6 ay sadece anne sütü ve 2 yaþýna ve sonrasýna kadar da ek gýdalarla beraber emzirmeyi önermektedir(1). Türkiye Saðlýk Araþtýrmasý 2008 (TNSA-2008) verilerine göre ilk 6 ay sadece anne sütü verilme oraný %41,6, TNSA-2013 verilerinde %30 olarak açýklanmýþtýr(2). Bunun en büyük sebebinin annenin hasta olmasýyla birlikte ilaç kullanmasý ve mamalar olduðu görülmüþtür.
Anne sütüne ilaçlarýn geçebilmesi için molekül büyüklükleri 100 mol’den küçük olmalarý gerekmektedir. Örneðin; heparin ve insülinin molekül büyüklükleri 100 mol’den büyük olduklarý için anne sütüne geçememektedir. Ama bir çok ilaçta bulunan etken maddeler çok küçük boyutlarda olduklarýndan rahatlýkla membranlardan anne sütüne geçmekte ve bebeðe zarar vermektedir. Zararýn boyutu bebeðin yaþ, kilo ve direnci gibi birçok etkene göre deðiþiklik göstermektedir(3). Bunlarýn dýþýnda annenin ilacý ne þekilde aldýðý (IM,IV,oral.vs) aç tok kullanýmý ve diðer ilaçlarla etkileþimi gibi pek çok faktörde etkiler. Ayrýca prematüre bebeklerde tolere edilecek ilaç miktarý az olacaðý için risk büyümektedir.
Sonuç olarak annenin kullanmak zorunda kaldýðý ilaçlarýn riskini azaltmak için kýsa etkili ilaçlarýn kullanýmýný tercih etmesi, anne sütüne çok az miktarda geçecek dozda ilaç alýnmasý, ilaç kullanmayý emzirmeden sonra yapmasý, bilimsel olarak anne sütüne geçmediði kanýtlanmýþ ilaçlarý tercih etmesi ve en önemlisi gerekmedikçe ilaca baþvurmamasý gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Emzirme, anne sütü, ilaç kullanýmý.
|
