Yanýk yaralanmasý tüm dünyada týbbi, psikolojik ve ekonomik boyutta ciddi etkileri olan ayný zamanda yüzey alaný ve derinliði arttýkça tüm organizmayý etkileyen sistemik bir travmadýr. Uzun dönemli tedavi ve rehabilitasyon süreci gerektirmesi nedeniyle yanýk tedavisinin maliyeti oldukça yüksektir. Yanýklar dünya çapýnda, mortalite ve uzun vadeli sakatlýk açýsýndan önemli bir halk saðlýðý sorunu olmaya devam etmektedir. Çocuk yaralanmalarýnda kapsamlý raporlama sistemlerinin eksikliði nedeniyle çocuk yanýklarýnýn gerçek insidansýna iliþkin çok az veri mevcuttur. Yanýklarýn yaklaþýk %90'ý önlenebilir bir travma olmakla birlikte, önlenebilir yaralanmalar 0-18 yaþ arasý çocuklarda önde gelen ölüm nedenidir. Yanýk travmalarý fiziksel ve psikolojik sekellere neden olabildikleri için yýkýcý sonuçlarý olabilir. Çocuk yanýklarýnýn gerçek etiyolojisini bulmak zordur çünkü genellikle kaza olarak açýklanýr. Ýhmale baðlý yanýk olgularý %6-20 oranýnda görülmektedir. 4 yaþ altýnda nedeni bilinmeyen yanýk vakalarýnýn büyük ihtimalle ihmale baðlý olduðu düþünülmektedir. Gerek küçük yaþ guruplarýnýn kendini ifade edememesi ve ailenin net anamnez vermemesi ihmal sebepli olgularýnýn sayýsýnýn netleþmesini önlemektedir. Pediatrik yaþ grubu yanýklarýnýn engellenmesinde, aile bireyleri ev kazalarý konusunda bilgilendirilmelidir. Eðitim ve farkýndalýðýn arttýrýlmasý çocuk yaþ grubu yanýklarýnda belirgin azalma saðlayabilir. Yanýk travmalarýnýn büyük bir çoðunluðunun basit tedbirlerin alýnmasý, özellikle çocuklarýn yanýða neden olan etkenlerden uzak tutulmasýyla önlenebilir olduðu bilinmektedir. Fiziksel ve psikolojik sekellere yol açmasýndan ölüme kadar sonuçlarý olan ve ilaveten tedavi giderleri yüksek olan yanýk travmasýnýn, verilecek eðitimler ve alýnacak tedbirlerle önlenebileceði düþünülmektedir. ORCID NO: 0000-0003-3745-6055
Anahtar Kelimeler: Çocuk, yanýk, ihmal, tedbir, eðitim
|
