GÝRÝÞ ve AMAÇ: Çocukluk çaðýnda kafa travmalarý acil servislere oldukça sýk bir baþvuru nedenidir. Travma nedenleri yaþa göre deðiþmektedir. Eriþkinlere göre çocukluk çaðýnda kafa travmalarýnýn prognozu görece daha iyi seyirli olmasýna raðmen mortalite ve morbidite oraný yüksektir. Travmaya baðlý geliþen kemik lezyonlarýnda direkt grafiler kullanýlsa da, beyin parankimi deðerlendirmesinde yetersiz kalmaktadýr. Beyin parankimi deðerlendirilmesinde transfontanel ultrasound (TFUS) ve Beyin MR görüntülemesinin yeri olsa da, yeterli fontanel açýklýðý olmamasý/kapanmýþ olmasý ve Beyin MR’ýn uzun çekim süresi nedeni ile her olguda ilk tercih olarak önerilemez. Bu nedenle Beyin Bilgisayarlý Tomografisi (Beyin BT) tanýda altýn standarttýr. Ancak radyasyon maruziyeti hem hekimlerin hem ailelerin çekindiði bir konudur. Bu anket çalýþmasýnýn amacý ailelerin acile baþvuru endikasyonlarýný deðerlendirmek, acil servis yaklaþým algoritmalarýný deðerlendirmek ve ‘Hafif Kafa Travmasý’ konusunda farkýndalýðý arttýrarak acil servislere gereksiz baþvurular konusuna dikkat çekerek çocukluk çaðýnda Beyin BT tercihinin azaltýlmasý amaçlanmýþtýr.
YÖNTEM ve GEREÇLER: 10 yaþ altýnda çocuða sahip, kafa travma öyküsü bulunan, çeþitli þehirlerde yaþayan ve farklý sosyoekonomýk ve kültürel düzeylere sahip 300 aileye gönüllü olarak katýldýklarý bir anket sunuldu. Ebeveynlerden birinin katýlýmýna izin verildi. Ankette kafa travmasý öyküsü, travma anýnda çocuðun yaþý, travma sonrasýnda bulgular, acile baþvuru nedenleri, kendilerine önerilen tetkikler, görüntüleme tetkiklerinde radyasyon maruziyeti endiþeleri, hospitalizasyon gerekliliði sorgulandý
BULGULAR: Çocuklarýn 75’i (%25) 1 yaþ altýnda, 153’ü (%51) 1-5yaþ aralýðýnda, 72’si (%24) 5-10yaþ aralýðýnda idi. Katýlan ailelerden 138’i (%46) çocuklarýnda kafa travmasý nedeni ile acil servise baþvurmuþ, 162’si (%54) evde takip uygulamýþ idi. Acil servise baþvuran hastalar 46'sý (%33,3) eriþkin acile, 92’si (%66,6) çocuk acile baþvurmuþ idi. Travma sonrasý bulgular görülme sayý ve orana göre, 21 (%7) artan huzursuzluk, 9 (%3) el ile hissedilen kýrýk, 6 (%2) yoðun uyku eðilimi, 45 (%15) el ile hissedilen þiþlik, 33 (%11) yüksekten düþme, 3 (%1) kýsa süreli hafýza kaybý, 9 (%3) >5dk’dan uzun süren bilinç kaybý, 6 (%2) genel durumunda kötüleþme, 4 (%1,3) nöbet geçirme, 14 (%4,6) üçten fazla kusma görülmüþ idi. 28 (%9,3) birden fazla bulgu var iken, 122 (%40,6) çocukta sorulan hiçbir bulgu yaþanmamýþ idi. Hastaneye baþvuran 138 hastadan 8’ine (%5,8) TFUS, 66’sýna (%48,5) direkt grafi, 46’sýna (%33,3) Beyin BT görüntülemesi yapýlmýþ idi. Görüntüleme önerilen ailelerin %25’i radyasyon maruziyeti konusunda endiþelendiðini ve farklý zamanlarda bilgi edinme çabasý olduðunu belirtti. Hastaneye baþvuran hastalarýn 18’i (%13) yatýrýlarak takip edilmiþ idi. Hastalarýn hiçbirinde cerrahi müdahale gereken olgu olmamýþtý. Kaybedilen vaka olmadý.
TARTIÞMA ve SONUÇ: Literatüre bakýldýðýnda çocukluk çaðý kafa travmalarýnda risk sýnýflama önerileri bulunmaktadýr. Ancak Beyin BT çekim endikasyonu için kesin öneriler mevcut olmakla birlikte çekilmemesine yönelik elbette kesin bir öneri bulunmamaktadýr. Ailelerin acile baþvuru kriterleri hakkýnda bilgilendirilmesi, acil servislerin acil olmayan hasta yoðunluðu nedeni ile gereksiz tetkiklerden kaçýnmasýnýn saðlanmasý ile çocukluk çaðýnda hafif kafa travmalarýnda Beyin BT çekiminin azaltýlmasý öncelikli hedef olmalýdýr kanaatindeyiz. ORCID NO: 0000-0003-3520-5498
Anahtar Kelimeler: Çocukluk Çaðý Kafa Travmalarý, Aile, Radyasyon
|
