GİRİŞ ve AMAÇ: Çocukluk çağında kafa travmaları acil servislere oldukça sık bir başvuru nedenidir. Travma nedenleri yaşa göre değişmektedir. Erişkinlere göre çocukluk çağında kafa travmalarının prognozu görece daha iyi seyirli olmasına rağmen mortalite ve morbidite oranı yüksektir. Travmaya bağlı gelişen kemik lezyonlarında direkt grafiler kullanılsa da, beyin parankimi değerlendirmesinde yetersiz kalmaktadır. Beyin parankimi değerlendirilmesinde transfontanel ultrasound (TFUS) ve Beyin MR görüntülemesinin yeri olsa da, yeterli fontanel açıklığı olmaması/kapanmış olması ve Beyin MR’ın uzun çekim süresi nedeni ile her olguda ilk tercih olarak önerilemez. Bu nedenle Beyin Bilgisayarlı Tomografisi (Beyin BT) tanıda altın standarttır. Ancak radyasyon maruziyeti hem hekimlerin hem ailelerin çekindiği bir konudur. Bu anket çalışmasının amacı ailelerin acile başvuru endikasyonlarını değerlendirmek, acil servis yaklaşım algoritmalarını değerlendirmek ve ‘Hafif Kafa Travması’ konusunda farkındalığı arttırarak acil servislere gereksiz başvurular konusuna dikkat çekerek çocukluk çağında Beyin BT tercihinin azaltılması amaçlanmıştır.
YÖNTEM ve GEREÇLER: 10 yaş altında çocuğa sahip, kafa travma öyküsü bulunan, çeşitli şehirlerde yaşayan ve farklı sosyoekonomık ve kültürel düzeylere sahip 300 aileye gönüllü olarak katıldıkları bir anket sunuldu. Ebeveynlerden birinin katılımına izin verildi. Ankette kafa travması öyküsü, travma anında çocuğun yaşı, travma sonrasında bulgular, acile başvuru nedenleri, kendilerine önerilen tetkikler, görüntüleme tetkiklerinde radyasyon maruziyeti endişeleri, hospitalizasyon gerekliliği sorgulandı
BULGULAR: Çocukların 75’i (%25) 1 yaş altında, 153’ü (%51) 1-5yaş aralığında, 72’si (%24) 5-10yaş aralığında idi. Katılan ailelerden 138’i (%46) çocuklarında kafa travması nedeni ile acil servise başvurmuş, 162’si (%54) evde takip uygulamış idi. Acil servise başvuran hastalar 46'sı (%33,3) erişkin acile, 92’si (%66,6) çocuk acile başvurmuş idi. Travma sonrası bulgular görülme sayı ve orana göre, 21 (%7) artan huzursuzluk, 9 (%3) el ile hissedilen kırık, 6 (%2) yoğun uyku eğilimi, 45 (%15) el ile hissedilen şişlik, 33 (%11) yüksekten düşme, 3 (%1) kısa süreli hafıza kaybı, 9 (%3) >5dk’dan uzun süren bilinç kaybı, 6 (%2) genel durumunda kötüleşme, 4 (%1,3) nöbet geçirme, 14 (%4,6) üçten fazla kusma görülmüş idi. 28 (%9,3) birden fazla bulgu var iken, 122 (%40,6) çocukta sorulan hiçbir bulgu yaşanmamış idi. Hastaneye başvuran 138 hastadan 8’ine (%5,8) TFUS, 66’sına (%48,5) direkt grafi, 46’sına (%33,3) Beyin BT görüntülemesi yapılmış idi. Görüntüleme önerilen ailelerin %25’i radyasyon maruziyeti konusunda endişelendiğini ve farklı zamanlarda bilgi edinme çabası olduğunu belirtti. Hastaneye başvuran hastaların 18’i (%13) yatırılarak takip edilmiş idi. Hastaların hiçbirinde cerrahi müdahale gereken olgu olmamıştı. Kaybedilen vaka olmadı.
TARTIŞMA ve SONUÇ: Literatüre bakıldığında çocukluk çağı kafa travmalarında risk sınıflama önerileri bulunmaktadır. Ancak Beyin BT çekim endikasyonu için kesin öneriler mevcut olmakla birlikte çekilmemesine yönelik elbette kesin bir öneri bulunmamaktadır. Ailelerin acile başvuru kriterleri hakkında bilgilendirilmesi, acil servislerin acil olmayan hasta yoğunluğu nedeni ile gereksiz tetkiklerden kaçınmasının sağlanması ile çocukluk çağında hafif kafa travmalarında Beyin BT çekiminin azaltılması öncelikli hedef olmalıdır kanaatindeyiz. ORCID NO: 0000-0003-3520-5498
Anahtar Kelimeler: Çocukluk Çağı Kafa Travmaları, Aile, Radyasyon
|
