Ergenlik dönemi, bireylerin yaþam içerisindeki dönüþümlerinde fiziksel, biliþsel, duygusal ve sosyal geliþimlerini en yoðun yaþadýðý çocukluk dönemidir. Bu dönemde ergenlerin kazanýmlarý yaþam boyu devamlýlýðý olan bir yapýyý oluþturmaktadýr. Bu yapýnýn temelinde saðlýklý yaþam biçimi adý verilen saðlýðýndan sorumlu olma, fiziksel aktivite (egzersiz), beslenme alýþkanlýðý (dengeli ve düzenli), manevi geliþim (kendini gerçekleþtirme), kiþilerarasý iliþkiler (sosyal iliþkiler), stres yönetimi davranýþlarý yer almaktadýr. Bu kazanýmlar bireylerin yaþamlarýný saðlýklý bir þekilde sürdürmek, saðlýðý tehdit edecek ve hastalýða neden olacak davranýþlardan kaçýnmak için yaptýðý günlük davranýþlardýr. Ergenlerde bu davranýþlarýn geliþiminde etkili olan birçok içsel ve dýþsal faktör bulunmaktadýr. Saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarýnýn geliþiminde riskli grup olan ergenlerin engelli kardeþe sahip olmalarý davranýþlarýn geliþimi açýsýndan büyük önem arz etmektedir. Çocuklarýn yaþamlarýnda kazanýmlarýnýn gerçekleþtiði ilk ve en önemli yer olan aile, iþlevselliðine baðlý olarak ergenlerin geliþiminde etkilidir. Ailede engelli tanýsý alan kardeþin bulunmasý aile içi süreçleri etkilemektedir. Aile içi süreçlerdeki deðiþim engelli kardeþin geliþimini etkileyebileceði gibi saðlýklý ergenin hem saðlýklý yaþam biçimi davranýþýný hem de geliþimini etkileyebilmektedir. Bu derleme, ergenlerin engelli tanýsý almýþ kardeþinin bakým ve tedavisine uyum becerilerinin, bakým sürecine katýlýmlarýnýn ve süreçteki sorumluluklarýný öne çýkarmak; ergenlerde bu durumun saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý geliþimine etkisini incelenmek amacýyla yapýlmýþtýr. Ergenlerin saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý kazanýmlarýnýn arttýrýlmasý için ergenler ve ebeveynler pediatri hemþirelerinin düzenlediði eðitimlerle desteklenmeli, engelli kardeþ-saðlýklý ergen etkileþimi arttýrýlmalýdýr.
Anahtar Kelimeler: Engelli Kardeþ, Ergen, Pediatri Hemþireliði, Saðlýklý Yaþam Biçimi Davranýþlarý
|
