Ergenlik dönemi, bireylerin yaşam içerisindeki dönüşümlerinde fiziksel, bilişsel, duygusal ve sosyal gelişimlerini en yoğun yaşadığı çocukluk dönemidir. Bu dönemde ergenlerin kazanımları yaşam boyu devamlılığı olan bir yapıyı oluşturmaktadır. Bu yapının temelinde sağlıklı yaşam biçimi adı verilen sağlığından sorumlu olma, fiziksel aktivite (egzersiz), beslenme alışkanlığı (dengeli ve düzenli), manevi gelişim (kendini gerçekleştirme), kişilerarası ilişkiler (sosyal ilişkiler), stres yönetimi davranışları yer almaktadır. Bu kazanımlar bireylerin yaşamlarını sağlıklı bir şekilde sürdürmek, sağlığı tehdit edecek ve hastalığa neden olacak davranışlardan kaçınmak için yaptığı günlük davranışlardır. Ergenlerde bu davranışların gelişiminde etkili olan birçok içsel ve dışsal faktör bulunmaktadır. Sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının gelişiminde riskli grup olan ergenlerin engelli kardeşe sahip olmaları davranışların gelişimi açısından büyük önem arz etmektedir. Çocukların yaşamlarında kazanımlarının gerçekleştiği ilk ve en önemli yer olan aile, işlevselliğine bağlı olarak ergenlerin gelişiminde etkilidir. Ailede engelli tanısı alan kardeşin bulunması aile içi süreçleri etkilemektedir. Aile içi süreçlerdeki değişim engelli kardeşin gelişimini etkileyebileceği gibi sağlıklı ergenin hem sağlıklı yaşam biçimi davranışını hem de gelişimini etkileyebilmektedir. Bu derleme, ergenlerin engelli tanısı almış kardeşinin bakım ve tedavisine uyum becerilerinin, bakım sürecine katılımlarının ve süreçteki sorumluluklarını öne çıkarmak; ergenlerde bu durumun sağlıklı yaşam biçimi davranışları gelişimine etkisini incelenmek amacıyla yapılmıştır. Ergenlerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları kazanımlarının arttırılması için ergenler ve ebeveynler pediatri hemşirelerinin düzenlediği eğitimlerle desteklenmeli, engelli kardeş-sağlıklı ergen etkileşimi arttırılmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Engelli Kardeş, Ergen, Pediatri Hemşireliği, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları
|
