Polikistik Over Sendromu (PKOS) 15-49 yaþýndaki kadýnlarý etkileyen, sýklýkla pubertede ortaya çýkan, etyolojisinde çevresel ve genetik faktörleri barýndýran endokrin bozukluktur. Bu yaþtaki kadýnlarda prevelansý % 18’dir. Belirtilerinde; oligomenore, amenore, hirsutizm, cilt problemleri, alopesi ve infertilite sayýlabilir. Ayrýca kadýný psikolojik ve kardiyovasküler sorunlarla yüzleþtirir. Birçok semptomun kombinasyonu PKOS’u sýkýntý verici bir rahatsýzlýk haline getirmektedir. PKOS’lu kadýnlarýn yaþam kalitesi belirleyicileri beden kitle indeksi (BKÝ), meslek, menstruasyon sýklýðý, cinsel tatmin azlýðý, hirsutizm, duygusal problemler ve infertilitedir. BKÝ’nin artmasý birçok metabolik hastalýðý beraberinde getirirken endiþe, çaresizlik ve depresyona yol açar, over fonksiyonunu bozarak infertiliteye sebep olur. Dýþ görünümdeki deðiþiklikler kadýnýn feminen hissetmemesine yol açmaktadýr. Daha fazla duygusal sýkýntý yaþamalarý, anksiyete ve öfke düzeylerinin yüksek, özsaygýlarýnýn düþük olmasý, sosyal fobilere, yeme bozukluklarýna, intihara yatkýnlýklarý PKOS’lu kadýnlarýn yaþam kalitesini düþürmektedir. PKOS’tan korunma ve tedavide beslenme alýþkanlýklarý gibi çevresel faktörlerin rolü vardýr ve yaþam tarzý deðiþiklikleri en önemli tedavi stratejileridir. Kadýnýn PKOS hakkýndaki bilgisi arttýrýlýrsa verimliliði yükselir, komplikasyonlardan korunma þansý artar. Depresyon, hirsutizm ve obezitenin etkin tedavisinin yaþam kalitesini arttýrdýðý bilinmektedir. Obezite tedavisi; diyet deðiþikliði ve enerji tüketimini azaltmaktýr. Baþarýyý arttýrmak için, davranýþ deðiþikliði, stres yönetimi, düzenli aktivite gibi uygulamalar yapýlmalýdýr. Akupunktur; PKOS kökenli üreme, metabolik ve psikiyatrik anormallikleri iyileþtirebilir. Benzer olarak melatoninin de PKOS’lu kadýnlarda menstruasyonu düzenleyebileceði, hiperandrojenizmi iyileþtirebileceði söylenebilir. Sonuç olarak; PKOS multifaktöriyel, yaþam kalitesini azaltan, düzenli semptomatik tedavi gerektiren bir hastalýk olduðundan, medikal tedaviyle birlikte düzenli uygulanan, destekleyici tedavilerden, davranýþ ve yaþam deðiþiklikleri kadýnýn yaþam kalitesini arttýracaktýr. Bunun için saðlýk personeli hastayý desteklemeli, uygun beceriler kazandýrmalý, eðitim vermeli, yeni yaþam deðiþikliklerine adaptasyonunu saðlamaya yardýmcý olmalýdýr.
Anahtar Kelimeler: Polikistik Over Sendromu, Yaþam Kalitesi, Kadýn, Baþ Etme
|
