Polikistik Over Sendromu (PKOS) 15-49 yaşındaki kadınları etkileyen, sıklıkla pubertede ortaya çıkan, etyolojisinde çevresel ve genetik faktörleri barındıran endokrin bozukluktur. Bu yaştaki kadınlarda prevelansı % 18’dir. Belirtilerinde; oligomenore, amenore, hirsutizm, cilt problemleri, alopesi ve infertilite sayılabilir. Ayrıca kadını psikolojik ve kardiyovasküler sorunlarla yüzleştirir. Birçok semptomun kombinasyonu PKOS’u sıkıntı verici bir rahatsızlık haline getirmektedir. PKOS’lu kadınların yaşam kalitesi belirleyicileri beden kitle indeksi (BKİ), meslek, menstruasyon sıklığı, cinsel tatmin azlığı, hirsutizm, duygusal problemler ve infertilitedir. BKİ’nin artması birçok metabolik hastalığı beraberinde getirirken endişe, çaresizlik ve depresyona yol açar, over fonksiyonunu bozarak infertiliteye sebep olur. Dış görünümdeki değişiklikler kadının feminen hissetmemesine yol açmaktadır. Daha fazla duygusal sıkıntı yaşamaları, anksiyete ve öfke düzeylerinin yüksek, özsaygılarının düşük olması, sosyal fobilere, yeme bozukluklarına, intihara yatkınlıkları PKOS’lu kadınların yaşam kalitesini düşürmektedir. PKOS’tan korunma ve tedavide beslenme alışkanlıkları gibi çevresel faktörlerin rolü vardır ve yaşam tarzı değişiklikleri en önemli tedavi stratejileridir. Kadının PKOS hakkındaki bilgisi arttırılırsa verimliliği yükselir, komplikasyonlardan korunma şansı artar. Depresyon, hirsutizm ve obezitenin etkin tedavisinin yaşam kalitesini arttırdığı bilinmektedir. Obezite tedavisi; diyet değişikliği ve enerji tüketimini azaltmaktır. Başarıyı arttırmak için, davranış değişikliği, stres yönetimi, düzenli aktivite gibi uygulamalar yapılmalıdır. Akupunktur; PKOS kökenli üreme, metabolik ve psikiyatrik anormallikleri iyileştirebilir. Benzer olarak melatoninin de PKOS’lu kadınlarda menstruasyonu düzenleyebileceği, hiperandrojenizmi iyileştirebileceği söylenebilir. Sonuç olarak; PKOS multifaktöriyel, yaşam kalitesini azaltan, düzenli semptomatik tedavi gerektiren bir hastalık olduğundan, medikal tedaviyle birlikte düzenli uygulanan, destekleyici tedavilerden, davranış ve yaşam değişiklikleri kadının yaşam kalitesini arttıracaktır. Bunun için sağlık personeli hastayı desteklemeli, uygun beceriler kazandırmalı, eğitim vermeli, yeni yaşam değişikliklerine adaptasyonunu sağlamaya yardımcı olmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Polikistik Over Sendromu, Yaşam Kalitesi, Kadın, Baş Etme
|
