Dünya’da kadýn kanserleri arasýnda servikal kanser dördüncü sýrada yer almaktadýr. Saðlýk Bakanlýðý Kanserle Savaþ Daire Baþkanlýðý’nýn 2016 yýlý verilerine göre, Türkiye’de kadýnlarda görülen kanserlerden servikal kanser 100.000 kiþide %4.3’ünü oluþturmaktadýr. Jinekolojik kanserler içerisinde servikal kanser üçüncü sýrada yer almaktadýr. Jinekolojik kanserler arasýnda servikal kanser tarama ile önlenebilen bir kanserdir. Taramalarýn yaygýn olarak yapýlamadýðý geliþmekte ve geri kalmýþ ülkelerde servikal malignansiler önemli ölüm nedenleri olarak görülmektedir.
Türkiye’de servikal kanser taramalarýnýn düzenli yapýlamamasý önemli bir saðlýk sorunu olmaktadýr. Korunma servikal kanser riskini arttýran faktörlerden uzak durarak kiþinin doðru saðlýk alýþkanlýklarý kazandýrýlarak yaþam tarzýnýn deðiþtirmesi ve aþýlama ile olabilmektedir. Servikal kanserin preinvazif döneminin asemptomatik olmasý pap smear tarama testi ile intra epitelyal neoplaziler saptanabilmektedir. Taramalarýn yaygýn olarak yapýldýðý ülkelerde invazif servikal kanser insidansýnda azalma görülmektedir. Bu sebeplerden dolayý servikal kanserin önlenebilir risk faktörlerini belirleyerek tarama programlarýna aktif katýlýmýn saðlanmasý, servikal kanserden korunmada büyük önem taþýmaktadýr.
Hemþirelerin hizmet verdiði toplumun psikososyal ve kültürel özelliklerini bilmesi kanser tarama programýnýn etkin bir þekilde yapýlabilmesi açýsýndan önemlidir. Hemþirelerin servikal kanserin önlenmesinde erken taný ve belirtiler konusunda kadýnlarý bilgilendirme, riskli aileleri tarama için cesaretlendirme, taramalara katýlýmý teþvik etme, tarama testini uygulama ve tarama sonuçlarýný deðerlendirme en önemli rollerindendir. Bu derlemede servikal kanserden korunma, tarama ve hemþirelik yaklaþýmlarýna yer verilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Servikal kanser, tarama, hemþirelik.
|
