Dünya’da kadın kanserleri arasında servikal kanser dördüncü sırada yer almaktadır. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Daire Başkanlığı’nın 2016 yılı verilerine göre, Türkiye’de kadınlarda görülen kanserlerden servikal kanser 100.000 kişide %4.3’ünü oluşturmaktadır. Jinekolojik kanserler içerisinde servikal kanser üçüncü sırada yer almaktadır. Jinekolojik kanserler arasında servikal kanser tarama ile önlenebilen bir kanserdir. Taramaların yaygın olarak yapılamadığı gelişmekte ve geri kalmış ülkelerde servikal malignansiler önemli ölüm nedenleri olarak görülmektedir.
Türkiye’de servikal kanser taramalarının düzenli yapılamaması önemli bir sağlık sorunu olmaktadır. Korunma servikal kanser riskini arttıran faktörlerden uzak durarak kişinin doğru sağlık alışkanlıkları kazandırılarak yaşam tarzının değiştirmesi ve aşılama ile olabilmektedir. Servikal kanserin preinvazif döneminin asemptomatik olması pap smear tarama testi ile intra epitelyal neoplaziler saptanabilmektedir. Taramaların yaygın olarak yapıldığı ülkelerde invazif servikal kanser insidansında azalma görülmektedir. Bu sebeplerden dolayı servikal kanserin önlenebilir risk faktörlerini belirleyerek tarama programlarına aktif katılımın sağlanması, servikal kanserden korunmada büyük önem taşımaktadır.
Hemşirelerin hizmet verdiği toplumun psikososyal ve kültürel özelliklerini bilmesi kanser tarama programının etkin bir şekilde yapılabilmesi açısından önemlidir. Hemşirelerin servikal kanserin önlenmesinde erken tanı ve belirtiler konusunda kadınları bilgilendirme, riskli aileleri tarama için cesaretlendirme, taramalara katılımı teşvik etme, tarama testini uygulama ve tarama sonuçlarını değerlendirme en önemli rollerindendir. Bu derlemede servikal kanserden korunma, tarama ve hemşirelik yaklaşımlarına yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Servikal kanser, tarama, hemşirelik.
|
